Er zijn zoveel dingen die aanstaande ouders zich afvragen tijdens hun zwangerschap. Zal de baby gezond zijn? Hoe zullen we hem noemen? Moet ik echt een wieg van $1.300 kopen? En, misschien wel het leukst om over na te denken: Hoe zal mijn baby eruit zien? Genetica mag dan de oudste loterij ter wereld lijken – en ze zit vol verrassingen – maar met de hulp van de moderne wetenschap kunnen ouders weloverwogen gissingen doen over specifieke kenmerken zoals lengte en kleur van de ogen. Hoewel pasgeborenen sterk op de ene of de andere ouder kunnen lijken, kunnen ze ook op geen van beide lijken – dit is waarschijnlijk niet te wijten aan de melkboer, maar eerder het resultaat van complexe polygene eigenschappen die worden doorgegeven.
“Het hele doel van de menselijke soort is overleven, dus het is echt belangrijk dat we uniek en anders zijn bij elke nieuwe conceptie,” zegt Dr. Mandy Katz-Jaffe, wetenschappelijk en genetisch directeur bij CCRM Fertility. “We zijn echt niet in staat om te voorspellen hoe een baby er precies uit zal zien, omdat we niet weten hoe die herschikking zal verlopen.”
Deze zogenaamde “herschikking” is op zijn zachtst gezegd ingewikkeld. U en uw partner hebben elk 46 chromosomen, waarvan er 23 willekeurig worden gesorteerd in uw individuele ei- en zaadcellen. Wanneer sperma en eicel zich samenvoegen, brengen ze elk hun unieke mix van 23 chromosomen mee, waardoor één enkele cel ontstaat met de nodige 46. Deze cel deelt zich keer op keer en vormt uiteindelijk een foetus. Telkens wanneer een paar een nieuw kind verwekt, vindt hetzelfde proces plaats, maar de chromosomen worden op een andere manier door elkaar geschud, een proces dat wetenschappers recombinatie noemen.
De hoeveelheid melanine in het haar bepaalt de haarkleur, die vaak wordt bepaald door het MC1R-gen, waarvan de meeste mensen twee exemplaren hebben. Wetenschappers hebben echter ook meer dan 20 genen ontdekt die de haarkleur beïnvloeden, en ze hebben ontdekt dat in sommige gevallen het MC1R-gen kan worden uitgeschakeld, wat kan resulteren in aardbeienblond, kastanjebruin of rood haar. Wanneer beide exemplaren zijn uitgeschakeld, produceert dit zeer rood haar bij een baby.
Hoewel donkerder tinten geassocieerd worden met dominante allelen en lichtere of rodere tinten met recessieve, wil dat niet zeggen dat een brunette ouder een brunette kind zal krijgen. Als beide ouders bruin haar hebben, is er een grote kans dat hun baby dat ook zal hebben, maar er zijn veel genen in het spel. En als beide ouders een recessief gen dragen voor verschillende haarkleuren, en die komen bij elkaar in het recombinatieproces, dan is het voor iedereen een gok.
Als papa, mama en beide sets grootouders blauwe ogen hebben, dan is er een goede kans dat hun nakomelingen dat ook hebben. Genetici dachten vroeger dat fysieke eigenschappen als oogkleur enkelvoudige genen waren, wat betekent dat als de ene ouder bruine ogen had en de andere blauwe, hun kinderen bruine ogen zouden hebben omdat het gen voor bruine ogen dominant is, terwijl het gen voor blauwe ogen recessief is. Het is ingewikkelder dan dat. Om te beginnen zijn er ten minste acht genen betrokken bij het bepalen van iemands oogkleur. Het OCA2-gen regelt bijna driekwart van het blauw-bruine kleurenspectrum, maar er zijn aanwijzingen dat andere genen het in zeldzame gevallen kunnen overrulen.
Sproeten, kuiltjes, oorlellen, haarlijnen, mannelijke kaalheid en krullend haar zijn ook enigszins voorspelbare eigenschappen – maar ze komen met dezelfde voorbehouden als haar- en oogkleur, naast nieuwe. Sproeten, bijvoorbeeld, worden ook verondersteld grotendeels door het MC1R gen te worden gecontroleerd, maar de omgeving heeft een invloed op het aantal en de grootte van de sproeten. Kaalheid wordt verondersteld te worden doorgegeven door tweede- of derdegraads verwanten – dat wil zeggen, verwanten die respectievelijk 25 en 12,5 procent van de genen delen – maar niet altijd. En krullend haar is het resultaat van vele genen, maar die variëren afhankelijk van in welk deel van de wereld mensen wonen.
Proberen te voorspellen hoe een baby er genetisch gezien uit zal zien, is niet echt een dwaze opdracht. Kinderen zitten vol verrassingen, zelfs als ze zich nog in de baarmoeder ontwikkelen. Dr. Katz-Jaffe begrijpt waarom ouders zich afvragen hoe hun baby eruit zal zien, maar het is belangrijk om niet te veel waarde te hechten aan die gissingen of zich zorgen te maken over de resultaten. Terwijl kinderen blijven groeien en zich ontwikkelen, blijven ze hun genetische erfenis onthullen terwijl ze steeds meer zichzelf worden.