Medically reviewed by Drugs.com. Last updated on Jan 22, 2021.

• Przewodnik po zdrowiu

Co to jest skręcenie barku?

Skręcenie barku to rozerwanie więzadeł barku, twardych pasm tkanki włóknistej, które łączą kości ze sobą wewnątrz lub wokół stawu barkowego. Chociaż większość ludzi postrzega bark jako pojedynczy staw łączący kość ramienną (humerus) z tułowiem, to w rzeczywistości bark posiada kilka mniejszych stawów znajdujących się na zewnątrz panewki kości ramiennej. Więzadła łączą cztery kości, które odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu barku. Kości te obejmują:

• Trójkątna łopatka, zwana łopatką
• Kostna gałka na szczycie łopatki, zwana akromionem
• Obojczyk, zwany obojczykiem
• Kość piersiowa, zwany mostkiem

Zwichnięcie, które powoduje rozerwanie więzadeł w stawie barkowym, najczęściej występuje w miejscu połączenia między panewką a obojczykiem, zwanym stawem obojczykowo-barkowym. Uraz ten czasami określany jest mianem oddzielenia barku. Rzadziej do skręcenia barku dochodzi w obrębie stawu pomiędzy kością piersiową a obojczykiem, zwanego stawem mostkowo-obojczykowym. Staw ten znajduje się w odległości jednego centymetra od linii środkowej klatki piersiowej. Wiele osób nie domyśliłoby się, że jest on częścią barku.

Skręcenie stawu obojczykowo-barkowego
Staw obojczykowo-barkowy jest podtrzymywany przez więzadło obojczykowe i więzadło obojczykowo-barkowe znajdujące się na zewnętrznym końcu obojczyka w pobliżu barku. Wiążą one ściśle ze sobą łopatkę i obojczyk. Do zerwania tych więzadeł potrzebna jest duża siła. Najczęstszą przyczyną tego typu zwichnięcia barku jest silne, bezpośrednie uderzenie w przednią lub górną część barku lub uraz spowodowany upadkiem, szczególnie podczas treningu sportowego lub zawodów. Skręcenie barku może być również spowodowane zderzeniem z jakimś przedmiotem, np. słupkiem bramki lub drzewem (podczas jazdy na nartach). Skręcenie barku jest powszechne wśród sportowców uprawiających sporty kontaktowe lub o dużej prędkości, takie jak narciarstwo alpejskie, narciarstwo wodne, piłka nożna, rugby i zapasy.

W zależności od stopnia uszkodzenia więzadła, zwichnięcia stawu ramiennego są zazwyczaj klasyfikowane w trzech stopniach:

• Stopień I – Więzadło ramienno-obojczykowe jest częściowo zerwane, ale jego towarzyszące więzadło, więzadło obojczykowe, nie jest uszkodzone, więc staw ramienno-obojczykowy pozostaje ściśle połączony.
• Stopień II – Więzadło pochewkowo-obojczykowe jest całkowicie rozerwane, a więzadło obojczykowe jest częściowo rozerwane. W tym przypadku obojczyk zazwyczaj nieznacznie odchyla się na zewnątrz.
• Stopień III – Zarówno więzadło pochewkowo-obojczykowe, jak i więzadło obojczykowe są całkowicie zerwane, a oddzielenie obojczyka jest oczywiste.

Niektórzy lekarze klasyfikują najcięższe urazy obojczyka na jeszcze wyższe stopnie lub typy, od IV do VI. Z każdym wyższym stopniem, obojczyk jest bardziej przesunięty w stosunku do swojej normalnej pozycji, a bark jest bardziej zniekształcony.

Skręcenie stawu mostkowo-obojczykowego
Staw mostkowo-obojczykowy znajduje się w miejscu, gdzie wewnętrzny koniec obojczyka spotyka się z kością piersiową. Ponieważ staw mostkowo-obojczykowy jest jeszcze ściślej połączony niż staw obojczykowo-barkowy, urazy stawu mostkowo-obojczykowego występują bardzo rzadko, jedynie około jednej czwartej częściej niż urazy stawu obojczykowo-barkowego. Do skręcenia stawu mostkowo-obojczykowego dochodzi często w wyniku uderzenia klatką piersiową kierowcy o kierownicę podczas wypadku samochodowego lub w wyniku przygniecenia człowieka przez jakiś przedmiot. U sportowców, skręcenia stawu mostkowo-obojczykowego są czasami obserwowane wśród piłkarzy nożnych i rugbystów po bezpośrednim kopnięciu w kość piersiową lub po kilku bocznych uderzeniach w tył lub bok barku.

Skręcenia stawu mostkowo-obojczykowego są klasyfikowane od I do III:

• Stopień I – Rozerwania więzadeł stawu są łagodne i mikroskopijne. Staw mostkowo-obojczykowy pozostaje ściśle połączony.
• Stopień II – Więzadła pomiędzy obojczykiem a kością piersiową są widocznie naderwane, ale więzadła pomiędzy obojczykiem a żebrami pozostają nienaruszone, więc staw jest lekko zniekształcony, ale zachowuje pewne połączenie.

• Stopień III – Wszystkie więzadła ulegają poważnemu uszkodzeniu, więc staw mostkowo-obojczykowy jest rozdzielony lub zdeformowany, a obojczyk jest wyraźnie przesunięty w stosunku do swojej normalnej pozycji

Objawy

Jeśli masz skręcenie stawu barkowo-obojczykowego stopnia I, będziesz mieć niewielki obrzęk i tkliwość na zewnętrznym końcu obojczyka. Podczas poruszania ramieniem lub wzruszania ramionami odczuwany jest lekki ból. W cięższych przypadkach skręcenia stawu obojczykowo-barkowego obrzęk zniekształca prawidłowy obrys stawu, a okolica ta jest bardzo tkliwa. Pacjent odczuwa znaczny ból przy próbie poruszania ramieniem lub gdy lekarz lub trener sportowy dotyka stawu podczas jego badania.

Objawy skręcenia stawu mostkowo-obojczykowego są podobne do objawów skręcenia stawu ramienno-obojczykowego, z wyjątkiem tego, że obrzęk i tkliwość zlokalizowane są w okolicy linii środkowej klatki piersiowej.

Diagnostyka

Lekarz dokona oględzin obu barków, porównując bark uszkodzony z nieuszkodzonym. Lekarz odnotuje wszelkie obrzęki, różnice w kształcie, otarcia i zasinienia oraz sprawdzi, czy nie ma dodatkowej ruchomości w stawach akromiobojczykowych i mostkowo-obojczykowych. Sprawdzi zdolność poruszania ramieniem i zapyta o ból ramienia. Lekarz delikatnie naciśnie i poczuje staw obojczykowo-barkowy, staw mostkowo-obojczykowy i obojczyk.

Ponieważ wiele ważnych naczyń krwionośnych i nerwów przemieszcza się przez obszar barku, lekarz sprawdzi również puls w nadgarstku i łokciu oraz siłę mięśni i czucie skóry w ramieniu, dłoni i palcach.

Jeśli badanie fizykalne sugeruje, że masz poważne skręcenie barku lub złamanie kości w obszarze barku, lekarz zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. W przypadku poważniejszych urazów stawu obojczykowo-barkowego, lekarz może również zlecić wykonanie rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografii komputerowej (CT).

Przewidywany czas trwania

Lekarz obejrzy oba ramiona, porównując ramię uszkodzone z nieuszkodzonym. Lekarz zauważy wszelkie obrzęki, różnice w kształcie, otarcia lub zasinienia i sprawdzi czy nie ma dodatkowego ruchu w stawach akromiobojczykowych i mostkowo-obojczykowych. Sprawdzi zdolność poruszania ramieniem i zapyta o ból ramienia. Lekarz delikatnie naciśnie i poczuje staw obojczykowo-barkowy, staw mostkowo-obojczykowy i obojczyk.

Ponieważ wiele ważnych naczyń krwionośnych i nerwów przechodzi przez obszar barku, lekarz sprawdzi również pulsowanie w nadgarstku i łokciu oraz siłę mięśni i czucie skóry w ramieniu, dłoni i palcach.

Jeśli badanie fizykalne sugeruje, że ma Pan/Pani poważne zwichnięcie stawu barkowego lub złamanie kości w obszarze barku, lekarz zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. W przypadku poważniejszych urazów stawu obojczykowo-barkowego, lekarz może również zlecić wykonanie rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografii komputerowej (CT).

Prewencja

Noszenie ochraniaczy podczas uprawiania sportów o dużej sile uderzenia może stanowić pewną ochronę przed zwichnięciami i innymi urazami barku. Jeśli miałeś już zwichnięty bark, możesz zapobiec ponownemu urazowi wykonując ćwiczenia wzmacniające bark zalecone przez lekarza lub fizykoterapeutę.

Leczenie

Leczenie zależy od rodzaju zwichnięcia i jego stopnia.

• Skręcenie stawu nadgarstkowo-obojczykowego – W przypadku skręcenia stopnia I lub II, kontuzjowane ramię jest leczone odpoczynkiem, lodem i niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, takim jak ibuprofen (Advil, Motrin i inne) w celu zmniejszenia bólu i obrzęku. Ramię jest umieszczane w temblaku na okres od jednego do trzech tygodni. W przypadku większości zwichnięć stopnia III, temblak jest noszony przez cztery tygodnie. Niektóre zwichnięcia stopnia III mogą wymagać operacji, szczególnie u bardzo młodych osób, u dorosłych, którzy pracują na stanowiskach wymagających podnoszenia ciężarów, lub u osób, u których obojczyk jest przesunięty o ponad 2 centymetry (około 1 cal) poza normalną pozycję.
• Skręcenia stawu ramienno-obojczykowego – Skręcenia stopnia I są leczone lodem, niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi i temblakiem przez jeden do dwóch tygodni. W przypadku skręcenia stopnia II, temblak jest noszony przez trzy do sześciu tygodni. Skręcenia stopnia III wymagają przeprowadzenia procedury zwanej zamkniętą redukcją. Polega ona na tym, że przemieszczony obojczyk jest ostrożnie wsuwany z powrotem na miejsce po uprzednim znieczuleniu lub podaniu leków uspokajających. Po powrocie obojczyka do normalnej pozycji, kontuzjowane ramię jest unieruchamiane za pomocą „paska obojczykowego” lub szyny ósemkowej, wraz z temblakiem na okres od czterech do sześciu tygodni.

Kiedy wezwać specjalistę

Zadzwoń do lekarza, jeśli upadek lub uderzenie w ramię spowodowało, że obszar ten jest bolesny, opuchnięty, tkliwy lub zniekształcony.

Rokowanie

Perspektywy zależą od rodzaju skręcenia i jego stopnia:

• Skręcenie stawu nadgarstkowo-obojczykowego – Długoterminowe rokowanie dla urazów stopnia I i II jest dobre. Jednakże, 30% do 40% osób z tym rodzajem skręcenia stawu zauważa pewne niewielkie, utrzymujące się objawy, takie jak uczucie klikania w barku, ból podczas pompek lub innych ćwiczeń obciążających bark. W badaniach nad sportowcami, którzy doznali skręcenia stopnia III, zarówno leczenie chirurgiczne jak i nieoperacyjne dało dobre wyniki, przy czym około 90% z nich odzyskało pełny zakres ruchu bez bólu.
• Skręcenie stawu ramienno-obojczykowego – Po odpowiednim leczeniu, około 70% do 80% osób ze skręceniami stopnia I lub II jest wolnych od bólu i może uczestniczyć w normalnych zajęciach sportowych. Pozostałe 20% do 30% osób odczuwa sporadyczny ból w uszkodzonym barku, jak również ma pewne ograniczenia w uprawianiu sportu. Osoby ze zwichnięciami stopnia III mają zazwyczaj dobre rokowania długoterminowe, z normalnym zakresem ruchu w barku i niewielkim bólem lub niepełnosprawnością. W niektórych przypadkach, jednak, osoba ma łagodny dyskomfort w ramieniu podczas działań, które wymagają ciężkiego wysiłku ramienia.

Zasoby zewnętrzne

National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases
http://www.niams.nih.gov/

National Rehabilitation Information Center (NARIC)
http://www.naric.com/

American Orthopaedic Society for Sports Medicine
http://www.sportsmed.org/

National Athletic Trainers’ Association
http://www.nata.org/

.