Kiedy John Keats zmarł na gruźlicę w lutym 1821 roku, nie miał jeszcze dwudziestu sześciu lat i od trzech lat cierpiał z przerwami na zły stan zdrowia. W przeciwieństwie do Wordswortha, Coleridge’a i Blake’a nie był żonaty, a w przeciwieństwie do Shelleya i Byrona nie miał bogato udokumentowanej historii różnych związków z kobietami. Keats miał za to duże doświadczenie w pielęgniarstwie, zajęciu zazwyczaj powierzanym kobietom. Świadomość własnej bezbronności i śmiertelności pogłębiła się po przedwczesnej śmierci matki i brata Toma. Młodość Keatsa, jego wczesna śmierć, poetyka empatii i zmysłowość jego wczesnej poezji złożyły się na charakterystykę delikatności i zniewieściałości, która utrzymywała się przez cały XIX wiek: „Widzimy w nim młodość, bez męskości poezji „1 . Niektórzy dwudziestowieczni krytycy odczytywali poezję Keatsa w kategoriach jego rzekomego mizoginizmu2 . Najnowsze badania proponują bardziej kontekstualne podejście, odczytując Keatsa jako wielkiego poetę, a także zmiennego młodzieńca w fazie rozwoju.3 W chwili śmierci Keats był pochłonięty miłością do Fanny Brawne, ale pełny zapis jego życia i twórczości wskazuje również na wiele bardziej harmonijnych, wzajemnych związków z kobietami w każdym wieku. Sympatyczne interakcje Keatsa z kobietami, uznanie dla nich i lęk przed nimi kształtują jego poezję przez cały czas.

Pierwszą kobietą w życiu Keatsa była Frances Jennings Keats, która urodziła go rok po ślubie z Thomasem Keatsem w 1794 roku. Po niej przyszło na świat jeszcze troje żyjącego rodzeństwa, z którym Keats miał nawiązać bardzo bliskie relacje, zwłaszcza po śmierci ojca w kwietniu 1804 roku, po której, zaledwie dwa miesiące później, matka ponownie wyszła za mąż, po czym w tajemniczy sposób zniknęła z życia dzieci na kilka lat. Reputacja Frances jako lubieżnej kobiety, która wyszła ponownie za mąż zbyt wcześnie, została podsycona przez Richarda Abbey’a, który twierdził, jak donosi John Taylor, że „musi & mieć męża; a jej namiętności były tak żarliwe, że powiedział, iż niebezpiecznie jest być z nią sam na sam” (KC 1, 303). Pod koniec 1809 roku, jej drugie małżeństwo zakończyło się fiaskiem, Frances była śmiertelnie chora i zmarła w marcu 1810 roku w wieku 35 lat, pielęgnowana przez czternastoletniego syna podczas świąt Bożego Narodzenia. W chwili jej śmierci Keats był zdruzgotany i wycofał się „do kącika pod biurkiem mistrza”.4 Jej śmierć, spotęgowana wcześniejszym zniknięciem, głęboko dotknęła Keatsa. Jego troskliwa opieka nie zdołała jej ocalić, a jej przedwczesna strata wiązała się z myślami o przemijaniu i zagrożeniu okrucieństwem lub – jak w La Belle Dame sans Merci – porzuceniem przez kobietę. W korespondencji nie odnosił się do matki, poza tym postscriptum, które ujawniało także jego przywiązanie do Fanny Brawne: „My seal is mark’d like a family table cloth with my Mother’s initial F for Fanny: put between my Father’s initials. Wkrótce usłyszysz ode mnie ponownie. My respectful Compts to your Mother” (L 2, 133).

Główną kobietą w okresie dzieciństwa i dorastania Keatsa była Alice Jennings, babka macierzysta, z którą rodzeństwo Keatsów mieszkało w ciągu dekady między śmiercią ojca w 1804 roku a jej własną śmiercią w grudniu 1814 roku w wieku siedemdziesięciu ośmiu lat. Keats upamiętnił tę latarnię w życiu dzieci w petrarkistycznym sonecie napisanym około pięć dni po jej śmierci (P 4-5, 418). Choć elegia ta odsyła ukochaną kobietę do „krain wyższych, / Regionów pokoju i wiecznej miłości” (4-5), kończy się również wczesnym wyrażeniem słodko-gorzkiej jakości ludzkiego doświadczenia: „Wherefore does any grief our joy impair?” (14). (14). Pod wpływem straty ukochanej babki Keats przewidział to, co w Liście do Reynoldsa stało się „wadą szczęścia, polegającą na tym, że nie widzi się poza naszą burą” (82-3), a w Odzie o melancholii – świadomość, że „w samej świątyni rozkoszy / Zasłonięta melancholia ma swoje sanktuarium” (25-6). Miłe wspomnienia Keatsa przeniosły się na graficzne, w dużej mierze sympatyczne charakterystyki starych kobiet jako pośredniczek dla młodych ludzi. W „Izabeli” „wiekowa pielęgniarka” (343) bohaterki dziwi się desperackiemu kopaniu przez młodą kobietę, ale „serce jej litowało się do głębi / Na widok tak ponurej pracy, / I tak uklękła, z rozwianymi włosami, / I przyłożyła swe chude ręce do tej okropnej rzeczy” (378-81). Angela, pielęgniarka Madeline w Wigilii św. Agnieszki, opisana jest w jej interakcji z Porfirem, który patrzył na jej twarz „jak zdziwiony urwis na starą staruchę, / Która trzyma zamkniętą książkę z zagadkami, / Jak okularnica siedzi w kominie” (129-31). Bez niej Porfirowi nie udałoby się zrealizować swojego „planu” (139). Pomimo jej „zajęty strach” (181) i martwić, że Porphyro „musi potrzebuje pani ślub” (179), Angela, sama na progu śmierci, promuje nowe życie w związku młodych kochanków.

Odporność starych kobiet jest również humorystycznie obchodzony w „Old Meg była gipsey” z Meg „odważny jak Margaret Queen / I wysoki jak Amazon: / Stary czerwony koc płaszcz nosiła; / A chip kapelusz miała ona na” (25-8). Nawet pani Cameron, „najtłustsza kobieta w całym inverness shire” (P 450), jest podziwiany za jej grit w „Na moje życie, Sir Nevis, jestem piqu’d”. Listy z podróży po Szkocji pełne są obserwacji kobiet w różnym wieku, od „księżnej Dunghill” po „dwie obdarte, potargane dziewczyny”, które nosiły jej „sadan” (L 1, 321). W lipcu 1818 roku, przyznaje się do „myśląc lepiej o Womankind niż przypuszczać, że dbają o to, czy Mister John Keats pięć stóp wysokości jak je lubić, czy nie” (L 1, 342) i postanawia „opanować moje namiętności hereafter lepiej niż ja jeszcze zrobić” (L 1, 351).

Keats zaprzyjaźnił się z siostrami i żonami swoich przeważnie starszych przyjaciół, matki swojej dziewczyny Fanny Brawne, i, co znamienne, jako przykład rodzinnej lojalności, teściowa jego brata, pani James Wylie. W związku z emigracją George’a i Georgiany do Ameryki Keats pisał do pani Wylie: „Chciałbym pozostać blisko Pani, gdyby chodziło tylko o atom pocieszenia po rozstaniu z tak drogą córką. Mój brat George był dla mnie kimś więcej niż bratem, był moim największym przyjacielem, & nigdy nie zapomnę ofiary, jaką Pani złożyła dla jego szczęścia” (L 1, 358). A kiedy Keats nie mógł się już zdobyć na napisanie do samej Fanny Brawne, wciąż pisał do jej matki i zwierzał się jej: „I dare not fix my Mind upon Fanny. I have not dare to think of her” (L 2, 350).

Wśród związków Keatsa z młodszymi kobietami najwcześniejszy i najważniejszy był ten z jego siostrą Fanny. Richard Abbey, pod którego opieką Fanny znalazła się po śmierci babki, nie pochwalał wizyt między rodzeństwem. Keats rekompensował to sobie pisaniem długich, pełnych troski listów. 10 września 1817 roku namawiał Fanny do częstego pisania, „bo powinniśmy się bliżej poznać, abym nie tylko, gdy dorośniesz, kochał Cię jak moją jedyną siostrę, ale zwierzał Ci się jak najdroższej przyjaciółce” (L 1, 153). W tym samym liście streścił fabułę Endymiona, i wyjaśnił, jak Księżyc „rosła szalona miłość do – Jednak tak było; i kiedy spał na trawie, ona używane do zejścia z nieba i podziwiać go nadmiernie długo; i wreszcie nie mógł powstrzymać się od noszenia go w ramionach na szczyt tej wysokiej górze Latmus, gdy był sen” (L 1, 154). W Endymionie pojawiła się także łagodząca obecność sympatycznej „pielęgniarki ducha północy” Peony, „słodkiej siostry Endymiona: ze wszystkich tych, / Jego przyjaciół, najdroższej” (1. 413, 408-9). Inspiracją dla Peony była także Georgiana Wylie, przyszła żona brata, dla której już w grudniu 1816 roku na prośbę brata napisał sonet dedykacyjny „Do G. A. W.”. Wkrótce po wyjeździe młodej pary do Ameryki, w czerwcu 1818 r., uczcił Georgianę akrostychem: „Daj mi swoją cierpliwość, siostro, podczas gdy ja będę się streszczał”, a wiersz ten zawarł także w liście do dziennika z 18 września 1819 r., ponieważ oryginalny list został zwrócony (L 2, 195). Do Benjamina Baileya określił ją jako „najbardziej niezainteresowaną kobietę, jaką kiedykolwiek znałem”, a jego listy do niej są niezmiennie dowcipne i pełne uznania (L 1, 293).

Platoniczne przyjaźnie Keatsa z kobietami, które uważał za siostry, zostały zrównoważone przez niepokój i nieufność wobec kobiet jako kochanek: „Jestem pewien, że nie mam właściwego uczucia do kobiet … Czy to dlatego, że są tak daleko poniżej mojej chłopięcej wyobraźni? … Kiedy jestem wśród kobiet, mam złe myśli, złośliwość spleen” (do Bailey, 18 lipca 1818, L 1, 341). Samoświadomość swojego niskiego wzrostu odgrywała rolę w tych uczuciach, a kiedy po raz pierwszy opisał Fanny Brawne George’owi i Georgianie w liście z dziennika z 16 grudnia 1818 roku, zaczął od stwierdzenia, że była ona „mniej więcej mojego wzrostu” (L 2, 13). Z pewnością jednak nie możemy przypisać jego niepokoju fizycznemu wstydzeniu się. Keats nie miał jeszcze piętnastu lat, gdy w sierpniu 1810 roku został terminowany u chirurga Thomasa Hammonda, co było początkiem edukacji medycznej, która miała trwać jeszcze sześć lat, w tym szkolenie w Guy’s Hospital, i która wystawiła go na kontakt z ciałami kobiet w różnych stanach cierpienia. Asystował przy porodach i łagodził ból chorych i rannych kobiet w różnym wieku, a świadomość ta znalazła odzwierciedlenie w jego poezji. Szaleństwo Izabeli, która knuje, jak zaśpiewać zmarłemu kochankowi Wawrzyńcowi „ostatnią kołysankę” (340), wiąże się z psychozą macierzyńską: kiedy znajduje w płytkim grobie rękawiczkę Wawrzyńca, „wkłada ją do swego łona, gdzie schnie / I zamarza zupełnie do kości / Te smakołyki, które mają uciszyć płacz niemowlęcia: / Then 'gan she work again; nor stay’d her care, / But to throw back at times her veiling hair’ (372-6).

Keats infuses grief and suffering into impressions of female beauty, as in the roundelay 'O Sorrow’ in Book 4 of Endymion (146-81). W Hyperionie wyrzeźbiona, stoicka siła Thei zostaje zakwalifikowana przez nieszczęście: „Ale och! jakże niepodobna do marmuru była ta twarz: / Jakże piękna, gdyby smutek nie uczynił / Smutku piękniejszym od samej Pięknej” (1. 34-6). Pieśń słowika trafia do „smutnego serca Ruth”, która „stała we łzach pośród obcego zboża” (67-8). La Belle Dame jest „pełna piękna”, ale też „płacze” i „wzdycha boleśnie” (14, 30). Metamorfoza Lamii z węża w kobietę rozbrzmiewa przejmującym „szkarłatnym bólem” (1. 154), podczas gdy jej smutne zniechęcenie podczas przygotowań do skazanego na niepowodzenie ślubu z Licyniuszem przemawia z jej ruchów „bladym, zadowolonym rodzajem niezadowolenia” (2. 135). Moneta w Upadku Hyperiona symbolizuje wieczne cierpienie, z twarzą „jasno blanch’d / Przez nieśmiertelną chorobę, która nie zabija; / Działa ciągłą zmianę, której szczęśliwa śmierć / Nie może położyć kresu; śmierć do przodu postępująca / Do żadnej śmierci nie był ten wizaż” (1. 257-61). W wierszu tym pojawia się również Thea, która w porównaniu z Monetą jest „w swym smutku bliższa łzom kobiety” (1. 338).

W sierpniu 1814 roku, kilka miesięcy przed ukończeniem dziewiętnastego roku życia, Keats napisał swój pierwszy zachowany wiersz o potrzebie „słodkiej ulgi” dla erotycznej frustracji. Wywołany widokiem kobiety „odgarniającej rękę” w Vauxhall Pleasure Gardens, „Napełnij dla mnie pełną miskę” wyraża napięcie między zakłopotaniem i bezbronnością „lubieżnego pożądania” a zachwycającą namiętnością do „topniejącej miękkości tej twarzy-/ Promienistości tych jasnych oczu-/ Tej piersi, jedynego raju na ziemi” (14-16).5 Ta sama kobieta przyniosła „smutek ulubionym radościom” (14) mówiącego, który został „schwytany przez niekochanie twej ręki” (4) w „Morze czasu było”, i być może była też „piękną istotą godziny” (9), która zainspirowała utratę „bezrefleksyjnej miłości” (12) w sonecie „Kiedy mam obawy”. Różne zalotne, okazjonalne wiersze w latach 1815-1817, są inspirowane i adresowane do sióstr i kuzynek przyjaciół: Caroline i Ann Mathew, kuzynki bliskiego przyjaciela George’a Feltona Mathew; kuzynka Richarda Woodhouse’a – Mary Frogley; siostry J. H. Reynoldsa – Jane, Mariane, Eliza i Charlotte. W październiku 1818 roku kuzynka sióstr Reynolds, Jane Cox, zachwyciła go „pięknem lamparcicy” (L 1, 395).

W maju 1817 roku Keats poznał Isabellę Jones, „bystrą, utalentowaną, towarzyską, dowcipną i tantalizująco enigmatyczną”, a jej znaczenie jako seksualnej mentorki sprawiło, że jego poezja nabrała pewniejszego wymiaru erotycznego.6 24 października 1818 roku pisze do George’a: „Spotkałem się znowu z tą samą damą” i „minąłem ją i zawróciłem – wydawała się z tego zadowolona; cieszyła się, że mnie widzi i nie obraziła się, że ją wcześniej minąłem” (L 1, 402). Udaje mu się przekształcić potencjalnie samowystarczalne konto odrzucenia jego ponownych seksualnych zalotów w hojny hołd dla kobiety, którą umieścił obok Georgiany w bezinteresownym uczuciu: „Jak miałem ciepłe z nią przed i pocałował ją – myślałem, że byłoby to życie wstecz, aby nie zrobić to ponownie – miała lepszy smak: dostrzegła, jak bardzo jest to rzecz oczywista i wzbraniała się przed tym – nie w pruderyjny sposób, ale w, jak mówię, dobrym guście – Zamierzała mnie rozczarować w sposób, który sprawił mi większą przyjemność, niż mógłby to zrobić zwykły pocałunek” (L 1, 403). W rezultacie wyznaje: „Nie mam o niej żadnych myśli libidynalnych – ona i twój Jerzy są jedynymi kobietami ŕ peu près de mon age, które byłbym zadowolony, gdybym znał dla samego ich umysłu i przyjaźni” (L 1, 403). To ocieplenie z Isabellą Jones zainspirowało pasję Endymiona w Księdze Pierwszej, podczas gdy jej wolna niezależność w 1818 roku mogła zainspirować Fancy: „Och, słodka Fancy! puść ją wolno; / Wszystko jest zepsute przez użycie: / Where’s the cheek that doth not fade, / Too much gaz’d at?” (67-70). (67-70). Konwencjonalne liryki miłosne „carpe diem” z lata 1817 roku, „Unfelt, unheard, unseen”, „Hither, hither, love” i „You say you love; but with a voice”, mogą również odzwierciedlać związek Keatsa z Isabellą Jones. Dokładniej, 1818 liryk „Hush, hush, tread softly; hush, hush, my dear” inscenizuje sekretną próbę i błaga „słodką Isabel”, aby być cicho, ponieważ „zazdrosny, zazdrosny stary baldpate może usłyszeć” (3-4), podczas gdy służy również jako wczesny przykład tego, jak bardzo Keats sam był podatny na zazdrość seksualną, „lub mniej niż nic zazdrosny może usłyszeć” (8).

Według Richarda Woodhouse’a, Isabella Jones zasugerowała temat The Eve of St. Agnes, który stał się najbardziej kontrowersyjnym seksualnie poematem Keatsa (P 454). Zszokowany Woodhouse nalegał, że poemat będzie „niezdatny dla dam”, jeśli konsumpcja miłości Madeline i Porphyro nie będzie mniej wyraźna, na co Keats podobno odpowiedział, że „nie chce, by damy czytały jego poezję” (P 455). Keats pisał dla mężczyzn i kobiet, nie dla pań i panów, i często przypisuje kobietom silne poczucie sprawstwa w swoich wierszach miłosnych. Już w liście do Reynoldsa z lutego 1818 roku zastanawiał się, „kto powie między mężczyzną a kobietą, co jest najbardziej rozkoszne” (L 1, 232), a potrzeba odwzajemnienia przenika jego dojrzałą poezję o seksualnych czy erotycznych spotkaniach. W liście z 13 marca 1818 roku do Bailey’a Keats zaliczył „miłość” do rzeczy „semirealnych”, ponieważ „wymagają one pozdrowienia Ducha, aby całkowicie zaistniały” (L 1, 243), a to obejmowało wzajemne przywiązanie i wysiłek: „jak róża / Miesza swój zapach z fiołkiem, – / Rozwiązanie słodkie” (The Eve of St. Agnes, 320-1). Reakcją Madeline na wykonanie przez kochanka „La belle dame sans mercy” jest błaganie go, by „dał mi znowu ten głos, mój Porphyro” (312). W przeciwieństwie do „dziecka wróżki” (14), które pozostaje nieokreślonym widmem z wyobraźni rycerza w „La Belle Dame Sans Merci: A Ballad”, Madeline i Porphyro uciekają razem.

W The Eve of St. Mark, niedokończonym utworze towarzyszącym The Eve of St. Agnes, Bertha rezygnuje z prawdziwego życia na rzecz czytania o „żarliwym męczeństwie” świętego Marka (116). Jej sfrustrowany status skondensowanej „biednej oszukanej duszy” (69) jest podkreślany i delikatnie satyryzowany przez cień klatki papugi i obraz życia zwierzęcego na kominku, wywołany, ale zatrzymany, jak postacie na urnie greckiej (76-82). Marka, tworzy scenę potencjalnego uwodzenia: „Książki, obrazy, brązowy posąg Buonapartego, muzyka, harfa eolska; papuga, Linnet – skrzynka wybornych trunków &c &c” (L 1, 402). Wspomnienie „wybornych likierów” Izabeli Jones oraz darów z głuszców i dziczyzny, zmysłowych przyjemności, pojawia się także w orientalnych „przysmakach”, które Porfir „heap’d with glowing hand / On golden dishes and in baskets bright / Of wreathed silver” w The Eve of St. Agnes (272-3).

Isabella Jones mogła, ale nie musiała, być „wdową po poruczniku Williamie Jonesie, zabitym podczas wiktorii Nelsona pod Trafalgarem 21 października 1805 roku”.7 Miałaby „około trzydziestu ośmiu lat, kiedy Keats ją poznał, pod opieką O’Callaghanów jako wdowę po bohaterze wojennym”. Dla nich jej związek z dwudziestojednoletnim poetą, publikującym w The Examiner, byłby nie do pomyślenia8.’8 Sarkastyczna odpowiedź Jones na sentymentalną relację Josepha Severna o ostatnich tygodniach Keatsa daje nam niezaprzeczalne poczucie jej lojalności wobec pamięci Keatsa w tym liście do Johna Taylora z 14 kwietnia 1821 roku: 'Ze wszystkich kantów, w tym skąpym świecie, kant uczuć jest najbardziej obrzydliwy i nigdy nie widziałem lepszych okazów niż te listy – są one niezwykle dobrze skonstruowane i narzucą się nawet najbardziej oczytanym – ale pozwólcie mi pochlebiać sobie, że w prawdziwym uczuciu naszych serc nosimy test, który demaskuje wszystkie takie puste pretensje – Jego własny list do Mr. B. – z całą swoją osobliwością i nieszkodliwą zarozumiałością wart jest wagonu produkcji pana Egotista” (kursywa w oryginale).9

Fanny Brawne (1800-1865), którą Keats poznał i pokochał w Hampstead pod koniec 1818 roku, łączyła w sobie erotyczną atrakcyjność kochanki i domową bliskość siostry. Keats opisuje ją po raz pierwszy w liście do George’a i Georgiany z 16 grudnia 1818 roku jako „piękną i elegancką, pełną wdzięku, głupią, modną i dziwną” (L 2, 8). Była pod pewnymi względami „panną najbardziej niepokorną”, nie podobną do „demona Poezji” z „Ody o indolencji” (29, 30). Keatsowi trudno było pogodzić rozpaczliwą namiętność do niej z podupadającym zdrowiem i niepewnymi perspektywami, a już od połowy 1819 roku jego listy z Isle of Wight i Winchesteru naznaczone były wybuchami zazdrosnej zaborczości i pretensjami o to, że „zniszczono jego wolność” (L 2, 123). Zarówno w Otho the Great, jak i w The Jealousies występują niedopasowani, zazdrośni kochankowie, a królowa Maud w Królu Stefanie jest potężną belle dame sans merci. Jednak i on wierzył w jej miłość do niego: „Kocham cię tym bardziej, że wierzę, iż polubiłaś mnie ze względu na mnie samego i na nic innego” (L 2, 127). Całkowite zauroczenie Keatsa zainspirowało wielkie, słodko-gorzkie wiersze z 1819 roku, w których eros i thanatos nigdy nie są od siebie oddalone. Jej frustrująco uwodzicielska bliskość, dosłownie obok, podczas jego choroby w 1820 roku, wyrwała go z zamyślenia. Wiele z wierszy z 1819 roku ma w sobie okrutną smugę rozpaczliwego cierpienia, w którym „panny loth” próbują uciec od zuchwałych kochanków, którzy i tak nie mogą ich pocałować, zatrzymanych na urnie greckiej (8). Całe idealne piękno wykracza poza patologię ludzkiej namiętności, która „pozostawia serce pełne smutku i ckliwości, / Płonące czoło i parszący język” (29-30). Nieco sadystyczną rozkosz sprawia „bogaty gniew” kochanki, gdy mówca „więzi jej miękką dłoń i pozwala jej szaleć” („Oda o melancholii”, 19-20). Podobnie zniewalające okrucieństwo Licyniusza wobec Lamii odzwierciedla samoświadome wahania nastroju Keatsa w jego listach do Fanny Brawne:

Agonia bezradnej frustracji i pamięci wyrażona jest w „Dzień przeminął, a wszystkie jego słodycze zniknęły”, w „Wołam do ciebie o litość – litość – miłość! – aye, love” („withhold no atom’s atom or I die”) (10), i w „What can I do to drive away” (374-6). W 'Do Fanny’ błaga ją, by 'uwolniła mnie / Od dręczącej zazdrości’ (47-8), ale sen, który przywołuje przez 'Doktora Naturę’, ma cechy koszmarne: 'Kto teraz, z chciwym spojrzeniem, pożera moją ucztę?’ (17). 'Jak choroba stoi jako bariera między mną a Tobą!’ pisze do niej w lutym 1820 roku (L 2, 263).

Keats przepisał 'Bright star, would I were stedfast as thou art’ w tomie Szekspira, „kiedy był na pokładzie statku w drodze do Włoch”, gdzie miał umrzeć cztery miesiące później (P 460). Nigdy już nie będzie miał okazji, by spocząć na „dojrzewającej piersi pięknej miłości, / By poczuć na zawsze jej miękkie wzniesienie i opadanie” (10-11). Jej obraz prześladował go przez całą męczącą podróż do Rzymu: „Nie mogę znieść, że ją opuszczam. O, Boże! Boże! Boże! Każda rzecz, którą mam w moich kufrach, a która mi ją przypomina, przechodzi przeze mnie jak włócznia. Jedwabna podszewka, którą włożyła do mojej podróżnej czapki, parzy mi głowę. Moja wyobraźnia jest okropnie żywa na jej temat – widzę ją, słyszę ją. Nie ma na świecie nic na tyle interesującego, by odwrócić mnie od niej choć na chwilę” (L 2, 351). Fanny Brawne nosiła „oznaki wdowieństwa” do 1827 roku.10

18 września 1820 roku Fanny Brawne rozpoczęła korespondencję z Fanny Keats, ponieważ Keats „wyraził życzenie, abym od czasu do czasu pisała do Ciebie”.11 Dodała: „Widzisz, że byłam z Tobą dość zażyła, najprawdopodobniej nie słysząc nigdy mojego nazwiska „12. 30 września 1820 roku Keats napisał do Browna o tych dwóch młodych kobietach: „Jedna wydaje się pochłaniać drugą w stopniu niewiarygodnym” (L 2, 345). Nawiązując ich korespondencję, Keats połączył kobiety, które kochał najbardziej, swoją kochankę i siostrę, w „bogatszym splocie” „stałego splendoru” przyjaźni (Endymion 1. 798, 805).