Dertig Aziatische reuzenhorzels dalen, na een geur van hun verkenner, neer op een korf met honingbijen en gaan meteen over tot onthoofding. De horzels grijpen de kleine bijen en knallen hun hoofd eraf met hun enorme kaken. Hier een kop, daar een kop. Wanhopig proberen de bijen de horzels te steken, maar ze kunnen het pantser van de reuzen niet doorboren.
Hier een hoofd, daar een hoofd—pop pop pop. Een voor een vallen de bijen, een enkele horzel maakt wel 20 slachtoffers per minuut. In dat tempo kan de kleine bende plunderaars een kolonie van 30.000 bijen in een paar uur wegvagen, een overvloed aan onthoofdingen die de Franse Revolutie op Dance Dance Revolution doet lijken.
De opmerkelijke Aziatische reuzenhorzel, Vespa mandarinia, wordt bijna twee centimeter lang en kan door een regenjas heen prikken. En in tegenstelling tot een honingbij kan hij herhaaldelijk steken, waarbij zijn gif vlees afbreekt en de nieren overbelast. De horzel is op zijn zachtst gezegd formidabel, maar de inheemse honingbijen die hij bedreigt hebben een ingenieuze verdediging: Zij vormen een bal rond de verkenner horzel en vibreren om de indringer dood te koken, waardoor de coördinaten van de kolonie uit de handen blijven van de soldaten van de verkenner terug op de basis.
De Aziatische reuzenhorzel is in veel opzichten een moderne gevleugelde T. rex. Het is een top roofdier, in staat om elk ander insect uit te schakelen en elk zoogdier dat dom of onfortuinlijk genoeg is om hem te storen. Als je er een tegenkomt, niet bewegen, zoals de goede dokter Grant altijd zei (OK prima, misschien had hij het mis).
Vraag het maar aan echte dokter Stephen Martin, een entomoloog aan de Universiteit van Salford. Toen hij en een collega eens een nest observeerden, ontstemden ze de horzels en werden ze aangevallen. “Je sluit je ogen, je sluit je mond, je knarst met je tanden, want het is behoorlijk beangstigend,” zegt hij. “De andere man kon het gewoon niet aan en rende weg, en hij werd meerdere keren gestoken. Met mij was alles goed.” Als de horzels je niet als een bedreiging zien, zullen ze je met rust laten. Het heeft geen zin om gif te verspillen en het risico te lopen geplet te worden.
Maar als je gestoken wordt, kun je beter een ritje naar het ziekenhuis overwegen. Het gif van de horzel breekt de vleescellen af, waardoor je een kloof overhoudt, terwijl neurotoxinen de zenuwen verstoren, wat resulteert in een intense, verzengende pijn die een slachtoffer beschreef als een hete spijker die in je wordt geslagen. (Had hij ooit een hete spijker in zijn lijf geslagen? Lijkt me een erg specifieke vergelijking.) Door zijn grootte kan de horzel een heleboel gif injecteren – je kunt een theelepel van het spul in je lichaam krijgen als een zwerm je 30 of 40 keer prikt. Vang genoeg steken en je nieren zullen ermee stoppen, of zelfs je hart als je een zwakke tikker hebt. Als je toevallig allergisch bent, zal het in plaats daarvan een anafylactische shock zijn.
Wat de Aziatische reuzenhorzel bijzonder problematisch maakt, is zijn grootte. Omdat dit ding zo groot is, is zijn nest, dat meer dan 20 pond kan wegen, dat ook. Dat zou een boomtak doen breken, dus in plaats daarvan nestelt de horzel zich in, nou ja, gaten in de grond – waar nietsvermoedende mensen te dichtbij kunnen komen. Als je dat doet, doe dan geen moeite om weg te rennen. Deze dingen kunnen tot 15 mijl per uur vliegen, en zelfs sneller als ze een goede wind in de rug hebben.
Terwijl een Aziatische reuzenhorzel je dag kan verpesten, kan hij ook het leven van een honingbij verpesten. Maar de inheemse bij die hij bedreigt, heeft een nogal onconventionele manier ontwikkeld om terug te vechten: groepsknuffels.
Als een horzel een bijenkorf vindt, zullen de bewoners zich niet haasten om hem te onderscheppen. In plaats daarvan zullen de bijen de verkenner binnenlaten om de locatie te markeren met feromonen voor zijn kameraden om te volgen. Het is een valstrik: Op het juiste moment zwermen de werksters uit en vormen een levende bal rond de indringer. De bijen vibreren, verhogen hun lichaamstemperatuur en beginnen de horzel dood te koken. De hele tijd bouwt zich kooldioxide op in de bal.
De bijen maken ook gebruik van een uniek stukje anatomie van het insect: de horzel heeft geen hart – letterlijk en ik veronderstel een beetje figuurlijk als je erover nadenkt – en pompt in plaats daarvan bloed met samentrekkingen van zijn lichaam. “De bijen verdringen hem en verdringen hem en verdringen hem als een boa constrictor, zodat ze voorkomen dat de horzel bloed rond kan pompen in zijn lichaam,” zegt Martin. Hierdoor stijgt de lichaamstemperatuur van de horzel nog verder.
“Dus het is deze combinatie van verhitting, het opbouwen van kooldioxide in het midden, en dan het beperken van hun bloedstroom door ze effectief te knijpen,” voegt Martin eraan toe. De horzelverkenner sterft uiteindelijk en neemt de coördinaten van de korf met zich mee. Hij kan in de strijd hier en daar een bij hebben weggepikt, en sommige werksters zelf kunnen zijn verpletterd of gestikt, maar de korf is gered.
Het is een opmerkelijke tegenmaatregel die zich in de loop van millennia heeft ontwikkeld. Dat is tijd die de geïntroduceerde Europese honingbij niet heeft. Hij is niet op de zwerm tegenmaatregel gestuit, dus de horzel verkenner markeert onvermijdelijk een Europese bij nest en keert terug met zijn vrienden. De plunderaars slachten elke volwassene af, maar doen geen moeite om hun relatief calorie-arme lichamen op te eten. In plaats daarvan nemen de horzels de bijenlarven mee terug naar hun nest om aan hun eigen larven te voeden, waarbij ze heen en weer pendelen. De horzels plaatsen zelfs bewakers aan de ingang van de bijenkorf om hun buit ’s nachts te beschermen als ze nog niet klaar zijn met plunderen in één dag.
Beekeepers die de Europese soort in China en Japan verzorgen, stellen dit alles niet zo op prijs. Sommigen zetten speciale bewakers op hun bijenkasten om de horzels buiten te houden, terwijl anderen voor een actievere aanpak kiezen en mensen inhuren om de dingen met tennis- of badmintonrackets te verslaan. (Ten minste één uitmuntende imker in Japan past de benijdenswaardige val-plus-badminton-racket-techniek toe). In het rijkere Japan betalen imkers een dappere ziel om de nabijgelegen horzelnesten te verwijderen – ze hebben daar blijkbaar een goede gezondheidszorg of zoiets.
Het duidelijke gedragsprobleem van de horzel is niet bepaald goed voor de PR. “Mensen vragen ons vaak wat we aan horzels hebben, ze steken ons alleen maar, ze doen ons alleen maar pijn, we moeten ze gewoon allemaal afschaffen”, zegt Martin. “We hebben de bijen, ze maken honing, ze werken heel hard, ze zijn echt goed.”
In werkelijkheid, echter, vervult de Aziatische reuzenhorzel een spilfunctie in het ecosysteem. Als hij geen honingbijen terroriseert, valt hij rupsen aan die gewassen kunnen verwoesten. Het is de natuur’s eigen krachtige ongediertebestrijder.
En ja, dat betekent dat als je stenen naar hun nesten gooit, je inderdaad een plaag bent en zal worden bestreden. Dus doe dat niet. Tenzij je een goede gezondheidszorg hebt of zo.
Bekijk het volledige Absurde Wezen van de Week archief hier. Ken je een dier waar ik over moet schrijven? Ben je een wetenschapper die een bizar wezen bestudeert? E-mail [email protected] of ping me op Twitter op @mrMattSimon.