Wirus Andes jest przenoszony przez dzikie gryzonie występujące w Ameryce Południowej, a ludzie mogą się nim zarazić poprzez kontakt z zakażonymi zwierzętami lub ich odchodami. Podobnie jak inne hantawirusy, zakażenie wirusem Andes może prowadzić do ciężkiej i często śmiertelnej choroby układu oddechowego u ludzi, zwanej hantawirusowym zespołem płucnym (HPS). Co ważne, wirus Andes jest jedynym hantawirusem, o którym wiadomo, że przenosi się z człowieka na człowieka.
Międzynarodowy zespół naukowy donosi w New England Journal of Medicine, jak „super-spreader” wydarzenie i rozległy kontakt osoba-osoba napędził epidemię hantawirusowego zespołu płucnego w małej wiosce w Argentynie w latach 2018-2019. Przeprowadzona przez grupę analiza genetyczna, kliniczna i epidemiologiczna ogniska może pomóc klinicystom i urzędnikom zdrowia publicznego w zarządzaniu ogniskami innych chorób wirusowych o podobnych wzorcach transmisji, w tym COVID-19.
Zgodnie z badaniem, prowadzonym przez naukowców w U.S. Army Medical Research Institute of Infectious Diseases (USAMRIID) i Administracion Nacional de Laboratorios e Institutos de Salud Dr. Carlos G. Malbran (ANLIS), duże wydarzenia społeczne i wysoka wiremia u zakażonych osób napędzały przenoszenie wirusa Andes z osoby na osobę podczas epidemii. Naukowcy we współpracy z lokalnymi władzami medycznymi stworzyli niemal kompletny „obraz” epidemiologiczny, rekonstruując konkretne wydarzenia związane z transmisją 34 potwierdzonych przypadków. Prześledzili pochodzenie epidemii do pojedynczego zdarzenia spillover, i udokumentowali 32 procentowy wskaźnik śmiertelności przypadków ogółem.
Pomimo, że rozprzestrzenianie się wirusa Andes z osoby na osobę zostało po raz pierwszy opisane w 1996 roku, ostatnia epidemia miała najbardziej rozległe zarejestrowane przenoszenie się wirusa z człowieka na człowieka widziane do tej pory. Analiza genomowa zespołu wykazała uderzające podobieństwo między sekwencjami ognisk z lat 2018-2019 i 1996. Zrozumienie, które „sygnatury” genomowe odpowiadają mechanizmom niezbędnym do przenoszenia wirusa z osoby na osobę, może pomóc naukowcom opracować nowe terapeutyki do leczenia infekcji wirusem Andes.
Badacze stwierdzili, że kropelki lub aerozolizowane cząstki wirusowe mogły być drogami zakażenia podczas rozległego przenoszenia wirusa z osoby na osobę w ognisku 2018-2019. Zauważyli również, że objawy wystąpiły w dowolnym miejscu od 9 do 40 dni po zakażeniu. Autorzy zwrócili jednak uwagę, że może istnieć wąskie okno zakaźności. Transmisja często następowała w pierwszym dniu wystąpienia gorączki u zakażonego pacjenta. Co ciekawe, nie było wyraźnego związku między osobami przenoszącymi wirusa a stopniem zaawansowania choroby.
„Ta ważna obserwacja wskazuje, że niezależnie od stopnia zaawansowania choroby, wszystkie przypadki HPS powinny być jednakowo traktowane pod względem możliwości przenoszenia wirusa” – powiedział dr Gustavo Palacios, współscenarzysta pracy i szef wydziału biologii molekularnej w USAMRIID. „Co więcej, musimy ponownie ocenić zagrożenie, jakie stwarza ten wirus. Brak istniejących medycznych środków zaradczych, możliwość super-rozprzestrzeniania się i wysoki wskaźnik śmiertelności powinny budzić niepokój.”
Te ustalenia mogą potencjalnie pomóc klinicystom i urzędnikom zdrowia publicznego w radzeniu sobie z przyszłymi epidemiami. Podobnie jak w przypadku środków zapobiegawczych stosowanych obecnie w odniesieniu do COVID-19, dystans społeczny i stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej były skuteczne w kontrolowaniu transmisji. Co więcej, powszechne śledzenie kontaktów i samokwarantanna doprowadziły do wykrywalnego zmniejszenia transmisji.
„Chociaż mniej niż 10 procent przypadków wystąpiło w warunkach szpitalnych, nie należy lekceważyć zagrożenia dla klinicystów i personelu szpitalnego”, powiedziała Valeria Martinez, Ph.D., z ANLIS, współautorka badania. „Lekarze powinni pamiętać, że podczas epidemii w 1996 roku, wielu pracowników służby zdrowia zachorowało, a niektórzy zmarli, gdy nie zastosowano odpowiednich środków ochrony osobistej.”
Według autorów, w badaniu zbadano również cytokiny u pacjentów, aby określić rodzaje odpowiedzi immunologicznych obecnych u osób z HPS wywołanym przez wirusa Andes. Cytokiny są białkami, które wspomagają komunikację komórka-komórka w reakcjach odpornościowych. Doszli do wniosku, że nie było jasnego mechanizmu, ale bardziej szeroka i dysfunkcyjna odpowiedź immunologiczna wśród pacjentów.
„Mamy nadzieję, że poprzez dalsze badanie tej oczywistej dysregulacji immunologicznej, poszerzymy naszą wiedzę o tym, jak różne gatunki hantawirusów powodują hantawirusowy zespół płucny,” powiedział współautor Mariano Sanchez-Lockhart, Ph.D., z USAMRIID. „Uzyskanie lepszego zrozumienia tego, jak nasz układ odpornościowy radzi sobie z infekcją wirusem Andes, z pewnością pomoże klinicystom lepiej zarządzać ciężkimi przypadkami i utoruje drogę dla nowych interwencji terapeutycznych.”
W oparciu o swoje kompleksowe dane, zespół potwierdził konieczność badania wzorców pojawienia się wirusa Andes, superrozprzestrzeniania się, przenoszenia z osoby na osobę i patologii w celu poprawy strategii reagowania na zdrowie publiczne. „Szeroki zakres technik i ekspertyz wykorzystanych do połączenia transmisji od osoby do osoby i super-rozprzestrzeniania się zdarzeń może być stosowany poza ogniskami wirusa Andes,” powiedział współautor Peter Larson, Ph.D., z USAMRIID. „Mamy nadzieję, że to podejście służy jako model dla przyszłych badań nad transmisją od osoby do osoby oraz do identyfikacji zdarzeń super-rozprzestrzeniania.”
Według Palaciosa, podstawy badawcze dla tej pracy zostały zbudowane i przetestowane przez USAMRIID’s Center for Genome Sciences podczas ognisk choroby wirusowej Ebola w Afryce Zachodniej i Demokratycznej Republice Konga, a także wprowadzenia wirusa Zika do Stanów Zjednoczonych. „Chociaż jesteśmy dumni z tej pracy i naszych osiągnięć, wierzymy, że to dopiero początek” – powiedział Palacios. „Posiadanie kompleksowego podejścia do śledzenia zdarzeń spillover jest długoterminowym celem, do którego dążymy każdego dnia.”
„Super-Spreaders” and Person-to-Person Transmission of Andes Virus in Argentina. New England Journal of Medicine, 3 grudnia 2020 r.
.