“Hallo, politie! Ik draag een Exocet-panty!”. Generaties van de jaren ’80 en ’90 zongen de hit “Katia Flavia, Godiva van Irajá” zonder echt te begrijpen waar het bij de Exocet om ging. Het lied van Fausto Fawcett, uitgebracht in 1987 en later met meer succes gereproduceerd door Fernanda Abreu, vereist enige oorlogskennis om de kracht van het “blonde belzebu”-ondergoed te kunnen begrijpen.
“Exocet” (“vliegende vis” in het Frans) is de naam van de verwoestende Franse AM.39 anti-scheepsraket die bekendheid verwierf tijdens de Falklandoorlog in 1982. Bij die gelegenheid werd het artefact door de Argentijnen gebruikt om twee Britse slagschepen tot zinken te brengen, een derde zwaar beschadigd achterlatend, met ongeveer 40 slachtoffers onder de Britse bemanning in de drie aanvallen.
Het tot zinken brengen van de Britse torpedojager HMS Sheffield was het gevechtsdebuut van de Exocet-raket, dat veel internationale media-aandacht kreeg, vooral uit Brazilië, vanwege de geografische nabijheid van het conflict. In één nacht werden honderden orders geplaatst bij MBDA Systems, de fabrikant van de raket die zojuist zijn doeltreffendheid had bewezen. In 1982 kostte elke raket 200.000 dollar en kon een slagschip van honderden miljoenen dollars vernietigen. Irak, Libië, Israël, Pakistan, Saudi-Arabië en tientallen andere landen kochten de AM.39 na het conflict, ondanks de nederlaag van Argentinië. Zelfs Brazilië kocht.
Aanval op HMS Sheffield
De Britten wisten dat Argentinië de gloednieuwe Exocet-raketten bezat, maar dachten dat de Argentijnen niet zouden weten hoe ze die moesten bedienen. Toen de Argentijnse Armada (marine) de artefacten kocht, droeg Frankrijk de software die nodig was voor de toepassing ervan in vliegtuigen, niet over aan het land van de hermano. Zo dachten de schepen van de Royal Navy, de Britse koninklijke marine, te kunnen varen zonder dit gevaar te hoeven vrezen. Maar het was geen goed idee om hun vijanden te onderschatten.
Meer zien: Het vergeten vliegtuig van Elvis Presley
Tot verbazing van de Britten en ook van de fabrikant van de Exocet, slaagden de Argentijnen erin een programma te maken dat hen in staat stelde de raketten nauwkeurig af te vuren. In de ochtend van 4 mei ontdekte een P-2 Neptune maritiem patrouillevliegtuig, vliegend in de buurt van de Falklandeilanden, een formatie van grote Britse marineschepen. De missie werd gelanceerd.
De P-2 gaf de positie van de schepen door en onmiddellijk stegen twee Dassault Super Étendard gevechtsvliegtuigen, bewapend met de Exocet raket, op van de marinebasis in Rio Grande, 2.800 km van Buenos Aires. De “scheepsjagers” werden vergezeld door twee IAI Dagger-jagers en twee Douglas A-4 Skyhawk-jagers ter bescherming, een observatie Learjet, en een KC-130 Hercules, die de aanvalsvliegtuigen op de heenreis leverde.
De Super Étendard vloog in de richting van de Britse vloot schrapend over de golven om detectie door de radars van de schepen te vermijden. Met korte tussenpozen zouden de jagers hoogte winnen voor snelle radarscans om de Britse schepen in de gaten te houden.
Toen vonden de Argentijnse gevechtsradars de Britse schepen, op zo’n 70 km afstand, slaagden de piloten erin de doelen te “locken” en werden er Exocet-raketten gelanceerd op 50 km van de schepen. De eerste raket trof het midden van de torpedobootjager HMS Sheffield, opende een enorm gat in de waterlijn van de romp en doodde onmiddellijk 40 Engelse matrozen door de explosie
Zie meer: De eerste oorlog vanuit een Embraer-vliegtuig
De tweede Exocet ontplofte in de buurt van het fregat Yarmouth, volgens gegevens van de Britse marine. De Argentijnen beweren echter met overtuiging het vliegdekschip HMS Hermes met deze aanval te hebben geraakt. De Argentijnse Super Étendard die deze aanval uitvoerde en die nog steeds in bedrijf is, draagt een oorlogsmerk waarop het Britse schip gedeeltelijk tot zinken is gebracht. Het andere jachtvliegtuig draagt het teken van een overwinning op een schip.
Tijdens de aanval hebben de Britse schepen op geen enkel moment het naderende vliegtuig, noch de raket waargenomen. Kort na de ontploffing van de eerste Exocet dachten de Britten, door de plaats van de inslag op het schip, dat zij waren aangevallen door een onderzeeër van de Armada, wat hun grootste zorg was. Interessant is dat de Argentijnse duikboten in een erbarmelijke staat van onderhoud verkeerden.
Het toenmalige embattled Argentinië ging de oorlog echter in met slechts zes raketten in zijn arsenaal en kreeg tijdens het conflict niet de rest van de bestelling van Frankrijk, die 40 Exocets omvatte. Hierdoor maakte de Super Étendard nog slechts twee uitstapjes in de Falklandoorlog, en bevestigde de vernietiging van nog twee Britse schepen. De andere raketten misten hun doel.
Andere Exocet-slachtoffers
Irak was een van de landen die de meeste Exocet-raketten kochten. In de jaren tachtig, toen het in oorlog raakte met Iran, heeft het land, dat toen werd geregeerd door Saddah Hoessein, tijdens het conflict tussen 1980 en 1988 135 Iraanse schepen getroffen. De raketten werden gelanceerd door Dassault Mirage F-1 straaljagers die van Frankrijk waren gehuurd.
Midden in het conflict tussen de twee landen in het Midden-Oosten werd het US Navy fregat USS Stark, varend in de Perzische Golf, getroffen door twee Exocets die door een Iraaks vliegtuig werden gelanceerd, waarbij 37 Amerikaanse bemanningsleden om het leven kwamen. Het Amerikaanse schip bevond zich aan de rand van een door Irak ingestelde verboden zone.
In 1990, tijdens de Golfoorlog, bracht een kanonneerboot van de Koeweitse marine een Irakees schip tot zinken met de marineversie van de Exocet, de SM.39
Anatomie van de Exocet
De ontwikkeling van de Exocet raket werd in 1967 gestart door MBDA Systems op verzoek van de Franse strijdkrachten, die een klein artefact wensten dat in staat was een schip te rammen, iets wat voorheen ongehoord was. Het wapentuig werd in 1973 operationeel verklaard en werd spoedig opgenomen in het Franse arsenaal.
De raket zag het licht eerst in AM.39 versies, voor gebruik op vliegtuigen, en de SM.39, die kan worden afgevuurd vanaf schepen, zelfs kleine. De Exocet is 4,7 meter lang en weegt 855 kg. De Exocet bevat een turbojetmotor, radar en een explosieve lading van maximaal 165 kg.
Zie meer: NASA kondigt investering in supersonisch vliegtuig aan
Met een bereik van 70 km bij een topsnelheid van 1.100 km/u, heeft de raket inertiële geleiding en actieve radar in de eindfase. Dat wil zeggen, de Exocet heeft in de beginfase de radarbegeleiding nodig van het vliegtuig dat hem lanceerde, en in de laatste kilometers werkt zijn boordcomputer het pad automatisch af, totdat hij op of nabij het doel explodeert.
De Exocet evolueerde in de loop der tijd en kreeg versies die vanuit helikopters en ook vanuit onderzeeërs gelanceerd kunnen worden. De raket van MBDA wordt momenteel gebruikt in de strijdkrachten van 31 landen.
Exocet in Brazilië
De Braziliaanse marine schafte haar eerste Exocet-raketten aan in de late jaren 1970. De eersten die arriveerden waren de SM.39 versie, om vanaf schepen te worden afgevuurd. De AM.39-versies voor in de lucht werden pas in de jaren ’80 aangeschaft en toegepast op helikopters. De twee versies van de raket die in Brazilië zijn gebruikt, zijn nooit in de strijd gebruikt, zij zijn alleen afgevuurd in oefenacties.
Brazilië heeft overigens een deel van de technologie voor de bouw van de Exocet in handen. In 2014 is Avibras begonnen met de ontwikkeling van de SM.39- en AM.39-raketten in hun meest geavanceerde versies. De eerste tests in het open veld met de artefacten van Braziliaanse makelij zijn gepland voor 2016.
Zie meer: Braziliaanse marine is geïnteresseerd in ’s werelds snelste raket
Als we weten wat de Exocet-raket is, kunnen we inderdaad stellen dat het “Exocet-slipje” in de handen van Katia Flavia een verwoestend effect zou moeten hebben. Als u dus ’s nachts door de buitenwijken van Rio de Janeiro loopt en een wit paard ziet, is het goed om afstand te houden. Het zou Godivá do Irajá kunnen zijn, die een lieveheersbeestje heeft gestolen.