Tło: Rozprzestrzenianie się patogenów opornych na antybiotyki stanowi coraz większe zagrożenie w placówkach opieki zdrowotnej. Wyrażono obawy, że stosowanie środków do dezynfekcji powierzchni i antyseptyków może powodować selekcję patogenów opornych na antybiotyki.

Cel: Przegląd literatury naukowej na temat tego, czy istnieje związek między stosowaniem środków bakteriobójczych (tj. środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych) a opornością bakterii na antybiotyki. Ponadto, dokonamy przeglądu, czy bakterie oporne na antybiotyki wykazują zmienioną wrażliwość na środki bakteriobójcze, które są zalecane do stosowania jako środki dezynfekcyjne lub antyseptyczne.

Projekt: Przegląd odpowiedniej literatury naukowej.

Wyniki: W warunkach laboratoryjnych udało się opracować mutanty bakteryjne o obniżonej wrażliwości na środki dezynfekcyjne i antyseptyczne, które wykazują również obniżoną wrażliwość na antybiotyki. Jednakże opisana oporność na antybiotyki nie miała znaczenia klinicznego, ponieważ badany organizm rzadko był patogenem człowieka, zmieniony poziom wrażliwości na antybiotyki mieścił się w granicach osiągalnych poziomów surowicy dla danego antybiotyku lub badany antybiotyk nie był stosowany klinicznie w leczeniu badanego patogenu. Podobnie, zgłoszono szczepy typu dzikiego ze zmniejszoną wrażliwością na środki dezynfekcyjne (głównie czwartorzędowe związki amonowe) i antyseptyczne (głównie triklosan). Jednakże, ponieważ stężenie środków dezynfekcyjnych stosowanych w służbie zdrowia znacznie przekracza stężenie wymagane do zabicia szczepów o zmniejszonej wrażliwości na środki dezynfekcyjne, kliniczne znaczenie tych obserwacji jest wątpliwe.

Wnioski: Dotychczas nie ma dowodów na to, że stosowanie zalecanych antyseptyków lub środków dezynfekcyjnych selekcjonuje w przyrodzie organizmy oporne na antybiotyki. Środki dezynfekcyjne i antyseptyczne powinny być stosowane, gdy istnieją badania naukowe wykazujące korzyści lub gdy istnieją silne teoretyczne przesłanki do stosowania środków bakteriobójczych.