James Harvey Robinson, (ur. 29 czerwca 1863, Bloomington, Ill., U.S.-died Feb. 16, 1936, New York City), amerykański historyk, jeden z założycieli „nowej historii”, która znacznie poszerzyła zakres badań historycznych w odniesieniu do nauk społecznych.
Syn prezesa banku, Robinson udał się do Europy na krótko w 1882 roku i wrócił do krótkiej pracy w banku ojca. W 1884 roku wstąpił na Harvard, uzyskując tytuł magistra w 1888 roku. Po dalszych studiach na uniwersytetach w Strassburgu i Fryburgu uzyskał doktorat we Fryburgu (1890) i w 1891 r. zaczął wykładać historię Europy na Uniwersytecie Pensylwanii w Filadelfii. Cztery lata później przeniósł się na Uniwersytet Columbia.
Zainteresowanie Robinsona nową historią wynikało z kursu, który zaczął prowadzić (1904) na temat europejskiej historii intelektualnej, pierwszego w swoim rodzaju i który okazał się niezwykle popularny wśród jego studentów. Jego teorie na temat modernizacji metod i treści badań historycznych zostały opublikowane jako The New History (1912). Postulował podejście bardziej wszechstronne niż tradycyjna specjalizacja w historii politycznej i wojskowej: interdyscyplinarne wykorzystanie innych nauk społecznych, zwłaszcza antropologii, socjologii i psychologii. Jego twierdzenie, że badanie przeszłości powinno służyć przede wszystkim wyjaśnieniu teraźniejszości i przyczynić się do większego postępu, wzbudziło kontrowersje i spotkało się z dużą dezaprobatą. Niemniej jednak, jego idee były niezwykle wpływowe w poszerzaniu zakresu nauczania historii i programów nauczania.
W 1919 roku Robinson zrezygnował z Columbia i był prominentny w założeniu New School for Social Research w Nowym Jorku w tym samym roku. Być może jego najbardziej popularna książka, The Mind in the Making (1921), proponowała, aby instytucje edukacyjne w ogóle, a historycy w szczególności, podchodzili do problemów społecznych z bardziej postępowym i żywszym spojrzeniem na sprawiedliwy porządek społeczny. W latach 20. nadal nauczał i wydawał książki, m.in. The Humanizing of Knowledge (1923), The Ordeal of Civilization (1926) i The Human Comedy (1937). Był również autorem kilku wpływowych i powszechnie używanych podręczników akademickich, wśród nich An Introduction to the History of Western Europe (1902; poprawiony i rozszerzony przez Jamesa T. Shotwella, 1946) oraz The Development of Modern Europe, 2 vol. (1907-08; napisany z Charlesem A. Beardem), w którym analizował rozwój przemysłu i jego wpływ na nowoczesne społeczeństwo. Był prezesem Amerykańskiego Stowarzyszenia Historycznego w 1929 r. i laureatem wielu honorowych tytułów.
.