Ekstrakty z korzenia lukrecji są szeroko stosowane w wielu krajach jako środki aromatyzujące, odświeżacze oddechu i słodycze. Wykazano, że spożycie lukrecji zmniejsza stężenie testosteronu w surowicy (1). Wyjaśnienie tego wyniku było to, że kwas glicyryzynowy, aktywny składnik lukrecji, zakłócał dehydrogenazę 17β-hydroksysteroidową, która katalizuje konwersję androstenedionu do testosteronu. Byliśmy bardzo zainteresowani wpływem kwasu glicyryzynowego na obniżenie stężenia testosteronu w surowicy. Glicyryzyna, który jest ekstrahowany z korzeni rośliny Glycyrrhiza glabra (lukrecja), jest szeroko stosowany w leczeniu przewlekłego zapalenia wątroby w Japonii i podobno zmniejsza progresję choroby wątroby do raka wątrobowokomórkowego. Skuteczność leczenia glicyryzyną jest obecnie badana w Europie (2). Dostępnych jest niewiele danych dotyczących wpływu glicyryzyny na stężenie testosteronu w surowicy (3). Niedawno donosiliśmy, że zmniejszone stężenie testosteronu w surowicy może powodować insulinooporność (4) i miażdżycę (5) u pacjentów płci męskiej z cukrzycą typu 2. Dlatego podjęliśmy próbę określenia wpływu glicyryzyny na stężenie testosteronu w surowicy u mężczyzn z cukrzycą typu 2 i przewlekłym zapaleniem wątroby.

Badanie to obejmowało 18 mężczyzn z cukrzycą typu 2 i przewlekłym zapaleniem wątroby, którym podawano co tydzień glicyryzynę, która zawierała 240-525 mg kwasu glicyryzynowego, przez >1 rok i 21 mężczyzn, którym nie podawano glicyryzyny. Zmierzyliśmy stężenie całkowitego i wolnego testosteronu w surowicy (zakres prawidłowy odpowiednio 2,7-10,7 ng/ml i 14-40 pg/ml) oraz wykonaliśmy u tych pacjentów ultrasonografię tętnic szyjnych (5), która jest coraz częściej stosowana w badaniach klinicznych dotyczących patofizjologii miażdżycy.

Charakterystyka kliniczna pacjentów leczonych (n = 18) i nieleczonych (n = 21) glicyryzyną jest następująca: średni wiek (66.9 ± 7,1 vs. 66,8 ± 6,7 lat), czas trwania cukrzycy (13,7 ± 7,3 vs. 12,6 ± 10,3 lat), BMI (23,0 ± 2,3 vs. 22,7 ± 1,8 kg/m2), poziom HbA1c (7,4 ± 1,5 vs. 7,0 ± 0.9%), obecność nadciśnienia tętniczego (77,8 vs. 66,7%), obecność hiperlipidemii (33,4 vs. 38,1%) oraz palenie papierosów w wywiadzie (61,1 vs. 57,1%) nie różniły się istotnie między grupami. Stężenia całkowitego i wolnego testosteronu w surowicy były znacząco niższe u pacjentów otrzymujących glicyryzynę niż u pacjentów, którym nie podawano glicyryzyny (odpowiednio 4,3 ± 2,2 vs. 5,9 ± 1,7 ng/ml, P = 0,0113; 6,7 ± 3,8 vs. 11,1 ± 3,8 pg/ml, P = 0,0009). Średnia grubość intima-media i ocena blaszki miażdżycowej za pomocą ultrasonografii tętnic szyjnych były znacząco większe u pacjentów otrzymujących glicyryzynę niż u pacjentów, którym nie podawano glicyryzyny (1,12 ± 0,29 vs. 0,89 ± 0,23 mm, P = 0,0385; 6,8 ± 3,1 vs. 3,7 ± 3,3, P = 0,0326, odpowiednio). Leczenie glicyryzyną było niezależnym czynnikiem ryzyka (β = 0,464, P = 0,0433) dla miażdżycy (wynik blaszki miażdżycowej) po dostosowaniu do wieku, nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii, historii palenia i kontroli glikemii (HbA1c).

Pomimo poważnego ograniczenia małej wielkości próby, to badanie sugeruje, że glicyryzyna zmniejszyła stężenie testosteronu w surowicy u mężczyzn z cukrzycą typu 2 i przewlekłym zapaleniem wątroby. Zmniejszone stężenie testosteronu w surowicy może powodować insulinooporność i miażdżycę, a także dysfunkcję seksualną i zmniejszenie libido u mężczyzn. Należy zwrócić szczególną uwagę na stężenie testosteronu w surowicy u pacjentów płci męskiej z cukrzycą typu 2 i przewlekłym zapaleniem wątroby leczonych glicyryzyną.

.