European Mink Project

Krytycznie zagrożona norka europejska Mustela lutreola jest najrzadszym lądowym drapieżnikiem w Europie. Niegdyś szeroko rozpowszechniony w całej Europie i Rosji, gatunek ten występuje obecnie jedynie w odizolowanych fragmentach dawnego zasięgu: w północnej Hiszpanii, Francji, delcie Dunaju w Rumunii i na Ukrainie oraz w części Rosji (gdzie według doniesień występuje rzadko). Małe reintrodukowane populacje istnieją na estońskiej wyspie Hiiumaa oraz w Niemczech.

Przez XX wiek norka europejska cierpiała z powodu nadmiernego polowania, i jak wiele gatunków – utraty siedlisk, degradacji i zanieczyszczenia. Pojawienie się inwazyjnej norki amerykańskiej Neovison vison było ostatnim kroplą, która przelała czarę goryczy. Przywiezione do Europy w latach 30-tych XX wieku w celu hodowli zwierząt futerkowych, norki amerykańskie uciekły, a ich zdziczałe populacje występują obecnie w większości krajów europejskich (oraz w większej części Rosji, gdzie zostały wypuszczone na wolność w latach 70-tych XX wieku, by stanowić zwierzynę łowną dla myśliwych). WildCRU prowadzi badania nad norkami europejskimi i amerykańskimi (ich ekologią, interakcjami z gatunkami wewnątrzgatunkowymi oraz zarządzaniem nimi) od prawie 25 lat. W górnym biegu doliny rzeki Lovat, dziewiczych mokradłach w północno-wschodniej Białorusi, we współpracy z Vadimem Sidorovichem, wykorzystując badania ankietowe, analizę diety i radiotracking, stwierdziliśmy, że norki amerykańskie prześcigają swoje europejskie odpowiedniki poprzez agresję międzygatunkową. Krótko mówiąc, norki amerykańskie (które są spokrewnione z europejskimi tylko z nazwy) są nieco większe, nieco lepiej przystosowane i nieco bardziej agresywne, i zawsze wygrywają, gdy oba gatunki wchodzą w interakcje w siedliskach nadrzecznych, które chcą zajmować. W rezultacie norka europejska jest spychana do siedlisk suboptymalnych, nieodpowiednich do rozmnażania i długotrwałego utrzymywania się populacji. W dolinie rzeki Lovat norki europejskiej już nie ma.

Kontrola norki amerykańskiej ma kluczowe znaczenie, ale konieczne są również ostoje, w których można stworzyć dzikie populacje bezpieczne przed inwazją norki amerykańskiej. Jedna z takich ostoi – sanktuarium na wyspie – została założona na wyspie Hiiumaa, 22 km od lądu estońskiego. W latach 2000-2003 wypuszczono tam 172 wyhodowane w niewoli norki europejskie. Wraz z Tiit Maran z zoo w Tallinie (która kierowała wypuszczeniem zwierząt) oraz Madis Podra (Fundacja Lutreola, obecnie również Tragsatec, Hiszpania) monitorowaliśmy przeżywalność zwierząt, ich dietę i przemieszczanie się, aby ocenić jak przystosowują się do życia na wolności. Podobnie jak wiele innych zwierząt wyhodowanych w niewoli i wypuszczonych na wolność, norka europejska w pierwszych dniach po wypuszczeniu na wolność cierpiała z powodu wysokiego wskaźnika drapieżnictwa, jadła nietypowe (czasem domowe) ofiary i poruszała się nieregularnie po krajobrazie. Jednak zmiany w diecie zwierząt sugerują, że te, które przetrwały kilka pierwszych dni, były w stanie przystosować się do życia na wolności w ciągu 4-6 tygodni po wypuszczeniu. Norki europejskie zajmują obecnie wszystkie odpowiednie siedliska na wyspie Hiiumaa i chociaż populacja nie jest prawdopodobnie jeszcze na tyle duża, by stać się samowystarczalną, wszystkie osobniki złapane w żywe pułapki w ostatnich latach urodziły się na wolności.

Kluczowymi pytaniami są obecnie: czy taki sam sukces można osiągnąć gdzie indziej?, jaka jest najbardziej skuteczna i humanitarna strategia kontroli norek amerykańskich?, jak najlepiej przygotować naiwne, wyhodowane w niewoli norki europejskie do wypuszczenia na wolność? – Reintrodukcja Hiiumaa pokazuje, że sukces jest możliwy, ale pamiętając o skuteczności i etyce, nadal nie wiemy, jaka strategia wypuszczania jest najlepsza dla zapewnienia możliwie największej przeżywalności zwierząt, nie wiemy też, czy krótko- i długoterminowe prawdopodobieństwo przeżycia osobników jest ze sobą powiązane, czy też na każde z nich mogą wpływać inne czynniki (wymagające różnych strategii ochrony w czasie). Obecnie, we współpracy z Madis Podra i Asun Gomez (poprzednio LIFE Lutreola, Hiszpania; oboje obecnie w Tragsatec, Hiszpania), koncentrujemy nasze wysiłki na północnej Hiszpanii, gdzie szacuje się, że 500 norek europejskich nadal żyje w tym, co jest uważane za drugą co do wielkości europejską populację gatunku. Wspólnie z Vincent Wildlife Trust porównujemy zastosowanie różnych metod badawczych (pułapki z kamerą, włosówki, eDNA, żywe odłowy) w celu określenia najbardziej efektywnej metody badań na skalę krajobrazu. Jest to pierwszy ważny krok, który umożliwi wiarygodne oszacowanie wielkości i rozmieszczenia populacji w północnej Hiszpanii (a w dalszej perspektywie w całej Europie). Następnym krokiem będzie zidentyfikowanie odpowiednich obszarów do uwolnienia oraz zaprojektowanie eksperymentalnych strategii uwolnienia, które dostarczą jasnych planów na dalszą drogę.

Badaniami WildCRU nad norką europejską kieruje dr Lauren Harrington, we współpracy z Madis Podra i Asun Gomez (Tragsatec, Hiszpania) oraz Vincent Wildlife Trust. Jeśli chcesz pomóc wesprzeć ten projekt w jego pracy na rzecz ratowania tego krytycznie zagrożonego europejskiego drapieżnika, rozważ przekazanie darowizny za pośrednictwem tego linku.

W celu zapoznania się ze statusem norki europejskiej, przyczynami jej spadku oraz ważnymi pracami odtworzeniowymi podjętymi do tej pory w Hiszpanii i Estonii, zobacz:

Maran, T., Põdra, M., Harrington, L.A., and Macdonald, D.W. (2017) European mink – restoration attempts for a species on the brink of extinction. In: Biology and Conservation of Musteloids, pp. 370-388. Edited by: Macdonald, D.W., Newman, C. and Harrington, L.A. Oxford University Press. (W celu uzyskania kopii pdf prosimy o kontakt z Lauren Harrington).

Pełna lista publikacji projektu znajduje się tutaj.

.