Gastrinoma to rzadkie nowotwory, które rozpoczynają się w komórkach neuroendokrynnych wytwarzających hormon gastrynę. Komórki neuroendokrynne znajdują się w większości narządów naszego ciała, w tym w jelicie cienkim (dwunastnicy) i trzustce.

Gastryniaki wytwarzają duże ilości hormonu gastryny. Gastryna kontroluje ilość kwasu w żołądku, który pomaga w trawieniu pokarmu. Zbyt duża ilość kwasu może powodować wrzody w żołądku i jelicie cienkim (dwunastnicy).

Połączenie wysokiego poziomu gastryny, zbyt dużej ilości kwasu i wrzodów żołądka lub jelita cienkiego nazywane jest zespołem Zollingera Ellisona (ZES).

Trzustka i dwunastnica

Trzustka i dwunastnica są częścią naszego układu trawiennego.

Trzustka jest dużym gruczołem, który wytwarza soki trawienne i hormony. Soki te spływają przewodem (przewód trzustkowy) do dwunastnicy. Dwunastnica jest pierwszą częścią jelita cienkiego.

Inny przewód zwany przewodem żółciowym łączy dwunastnicę z wątrobą i trzustką. Przewód żółciowy schodzi z pęcherzyka żółciowego i wątroby i łączy się z dwunastnicą tuż obok przewodu trzustkowego.

Gdzie się zaczyna

Około 70 na 100 gastrinoma (70%) rozpoczyna się w dwunastnicy. Guzy, które rozpoczynają się w dwunastnicy, są zwykle małe (często mają mniej niż 1 cm średnicy). Nazywa się je gastrinoma duodenal.

Około 25 na 100 gastrinoma (25%) rozpoczyna się w trzustce. Gastrinoma trzustki zazwyczaj rozpoczynają się w najszerszej części trzustki (głowa). Głowa trzustki jest częścią położoną najbliżej dwunastnicy. Gastrynoma trzustki są często większe niż gastrynoma dwunastnicy.

Rzadziej gastrinoma może mieć początek w:

• żołądku
• wątrobie
• przewodach żółciowych
• jajnikach
• sercu
• płucach

Jak często występuje

Gastrinoma występują bardzo rzadko. Co roku u 1 do 2 osób na milion rozwija się gastrinoma.

Rak czy nierak?

Wszystkie gastrinomy są rakami. Niektóre gastrinomy rosną powoli i nie rozprzestrzeniają się na inne części ciała. Inne mogą rozprzestrzeniać się na inne części ciała (przerzuty).

Gastrinoma, które rozpoczynają się w trzustce są bardziej narażone na rozprzestrzenianie się do innych części ciała, niż gastrinoma, które rozpoczynają się w dwunastnicy:

• do 35 na każde 100 gastrinoma trzustki (35%) rozprzestrzenia się do wątroby
• do 10 na każde 100 gastrinoma dwunastnicy (10%) rozprzestrzenia się do wątroby

Gastrinoma mogą również rozprzestrzeniać się do pobliskich węzłów chłonnych.