Tinnitus is de waarneming van geluid (bijvoorbeeld rinkelen, zoemen, suizen of zoemen) bij afwezigheid van een externe geluidsbron.

Tinnitus kan constant of intermitterend zijn, gestaag of pulserend. Het kan worden waargenomen in een oor of beide, of in het midden van het hoofd. Sommige mensen denken zelfs dat het geluid van een externe bron komt en gaan op zoek naar de oorsprong, totdat ze ontdekken dat het geluid in feite in henzelf wordt voortgebracht!

Tinnitus komt veel voor en wordt in alle leeftijdsgroepen waargenomen: ongeveer 30% van de mensen krijgt op enig moment in hun leven te maken met tinnitus. Meestal gaat tinnitus weg, maar bij 10% van de mensen is tinnitus hardnekkig.

U kent misschien de ervaring van een suizend gevoel in uw oren na een avondje uit met goede muziek. Misschien heeft u er nooit bij stilgestaan, omdat het geluid normaal gesproken vanzelf weer verdwijnt. Maar wat als u ’s morgens wakker wordt en nog steeds last hebt van het suizen in uw oren? En wat als het suizen nooit zou stoppen?

Tinnitus treft 10% tot 15% van de volwassen bevolking wereldwijd en er zijn momenteel geen medicamenteuze therapieën beschikbaar op de markt. De reden hiervoor is een beperkt begrip van hoe tinnitus ontstaat en wat verhindert dat het weggaat.

Highway to hearing hell: Musicians and the danger of deafness

Mijn werk aan de Universiteit van Leicester is gericht op het opvullen van de huidige hiaten in de kennis — en Dr Thomas Tagoe, een van mijn voormalige promovendi, gefinancierd door Action on Hearing Loss, heeft een aantal spannende ontdekkingen gedaan die onlangs zijn gepubliceerd in The Journal of Experimental Neurology. De ontdekking is geen magische pil tegen tinnitus, maar onthult enkele van de mechanismen die ten grondslag liggen aan de ontwikkeling ervan en biedt wegen voor een mogelijke behandeling.

Phantoomgeluiden

De generatie en transmissie van signalen in de hersenen zijn onderhevig aan voortdurende veranderingen. In het bijzonder kunnen signalen worden versterkt of afgezwakt in een proces dat bekend staat als “plasticiteit”. Wanneer signalen worden versterkt, spreekt men van “lange-termijn potentiëring”, een proces dat van cruciaal belang is voor ons vermogen om te leren en herinneringen op te slaan.

Weten dat tinnitus een fantoomgeluid is dat in de buitenwereld niet bestaat maar wel wordt waargenomen, suggereert dat er ergens in de hersenen cellen zijn die een vals signaal genereren als reactie op een geluid dat niet bestaat. Uit studies blijkt dat auditieve signalen van het slakkenhuis, in het binnenoor, worden doorgegeven aan een hersenstructuur die de dorsale cochleaire kern wordt genoemd. Dus in onze zoektocht om uit te vinden hoe tinnitus begint en wat voorkomt dat het weggaat, is dit waar we begonnen: in de dorsale cochleaire kern.

Oorzaak van tinnitus getraceerd naar een nieuwe plaats

Cellen in de dorsale cochleaire kern zijn in staat om hun signalen te versterken. Op basis van eerdere resultaten die Thomas in het lab had verkregen, hadden we goede redenen om aan te nemen dat dit vermogen zou kunnen worden gecompromitteerd na herhaalde blootstelling aan hard geluid. Als dit waar is, zou dit sterk bewijs zijn dat de dorsale cochleaire kern de valse signaalgenerator is, waardoor het een doelwit wordt voor therapeutische interventie.

Om dit uit te testen, ontwierpen we een onderzoeksprogramma dat tinnitus in een diermodel zou induceren. Dit omvatte het creëren van een ervaring van meervoudige blootstelling aan hard geluid, het testen op beperkingen in de signaalversterkende capaciteit en ten slotte het beoordelen of dit de spil is in het genereren van het valse auditieve signaal dat tinnitus wordt genoemd.

Onze vermoedens waren juist: blootstelling aan hard geluid verhinderde de dorsale cochleaire kern om zijn inkomende signalen te versterken. Wat nog interessanter was, was dat blootstelling aan hard geluid de wijzerplaten omhoog draaide, de signaaloverdracht verzadigde en geen ruimte meer overliet om het signaal verder op te voeren. Blootstelling aan hard geluid veranderde dus de plasticiteit van de hersenen, waardoor de dorsale cochleaire kern in een gecompromitteerde toestand achterbleef.

Wat veroorzaakt tinnitus?

Tinnitus komt vaker voor bij mensen met gehoorverlies, veroorzaakt door beschadiging van het slakkenhuis of de gehoorzenuw. Tinnitus kan het gevolg zijn van blootstelling aan hard geluid (direct van een explosie of meerdere ervaringen over een lange periode), medicijnen die de gehoorzenuw beschadigen, middenoorproblemen (zoals infecties en vasculaire tumoren) en veroudering naarmate het gehoorverlies zich geleidelijk ontwikkelt.

Tinnitus kan ook een symptoom zijn van de ziekte van Menière, een stoornis van het evenwichtsmechanisme in het binnenoor. Sommige geneesmiddelen zoals aspirine, bepaalde antibiotica, antimalariamiddelen, middelen tegen kanker en anti-epileptica kunnen ook tinnitus uitlokken of de waarneming ervan verergeren. De ervaring van tinnitus kan voor sommigen draaglijk zijn, en voor anderen vervelend en pijnlijk.

Donker is de sleutel tot verbetering van het gehoor

In ons model van akoestische overmatige blootstelling, induceert tinnitus een tijdelijke periode van gehoorverlies of een “hard-of-hoor” ervaring, waarbij het lijkt alsof de hele wereld het volume zachter heeft gezet. Tijdens deze periode proberen cellen in de dorsale cochleaire kern dit lage omgevingsvolume te compenseren door hun signaal te versterken.

Deze interventie is succesvol, maar tegen de tijd dat het tijdelijke gehoorverlies verdwijnt, is de signaalversterking opgeslagen als een “geheugen” in de dorsale cochleaire kern, een geheugen dat niet gemakkelijk vergeten wordt. Het gevolg van dit scenario is tinnitus, een valse signaalgeneratie die wordt waargenomen in afwezigheid van een externe stimulus. Kortom, wij hebben aangetoond dat tinnitus een toestand is van voortdurend pijnlijk leren.

Wij toonden aan dat tinnitus intreedt bij een specifieke geluidsfrequentie, na de ervaring van blootstelling aan hard geluid. Beter nog, we toonden aan dat een hoog magnesium dieet kan voorkomen dat de dorsale cochleaire kern de wijzerplaten helemaal naar boven draait en dit vastzet als een herinnering. Met die interventie konden we de daaropvolgende waarneming van tinnitus voorkomen.

De volgende stap is het identificeren van geneesmiddelen die de ontwikkeling van tinnitus kunnen voorkomen en ook terugdraaien. We hebben nu een goed uitgangspunt en zijn op zoek naar geneesmiddelen die de magnesiumconcentratie in de hersenen kunnen verhogen of de werking ervan kunnen nabootsen. Totdat dit werk is voltooid, zullen we echter moeten vertrouwen op de beproefde en geteste voorzorgsmaatregelen – het beperken van blootstelling aan lawaai of het dragen van gehoorbescherming.