Een vaginale prolaps is een zwakte rond de vagina waardoor de baarmoeder, het rectum, de blaas, de urinebuis, de dunne darm, of de vagina zelf uit hun normale positie kunnen vallen. In en rond de vagina van een vrouw bevindt zich een ondersteunend netwerk van spieren, ligamenten en huid, die alle organen, weefsels en structuren op hun plaats houden in het bekken. Als delen van dit systeem verzwakken of breken, kunnen deze vallen, of prolaps, en als ze worden verwaarloosd kunnen ze steeds verder in de vagina vallen of zelfs door de vaginale opening.

Vaginale prolaps kan van invloed zijn op seksuele en lichamelijke functies zoals urineren en defecatie en kan ook leiden tot druk op het bekken en ongemak als veel voorkomende symptomen. Sommige vrouwen zijn kandidaten voor niet-chirurgische behandeling, terwijl voor vele anderen een operatie de beste optie is.

Ongeveer een derde van de vrouwen ontwikkelt een zekere mate van vaginale prolaps, meestal na de menopauze, bevalling, of een hysterectomie en meestal na de leeftijd van 40 jaar. Sommigen ervaren geen symptomen, terwijl veel vrouwen die wel symptomen ervaren te beschaamd zijn om behandeling te zoeken.

Symptomen van vaginale prolaps

De symptomen van prolaps variëren afhankelijk van het type, en sommige vrouwen ervaren geen symptomen. Het meest voorkomende symptoom is het gevoel dat er iets in de vagina niet op zijn plaats zit, soms gepaard gaand met een uitsteeksel of druk in hetzelfde gebied. Algemene symptomen zijn onder meer:

• terugkerende urineweginfecties
• Druk in de vagina of het bekken
• Een knobbel bij de opening van de vagina
• Een afname van pijn of druk bij het liggen
• Pijnlijke geslachtsgemeenschap

Symptomen cam ook specifiek zijn voor bepaalde soorten verzakkingen:

• Incontinentie door urinaire stress is een veelvoorkomend symptoom van een cystocele.Constipatie is het meest voorkomende symptoom van een rectocele.

• Moeite met het legen van de darm kan wijzen op een enterocele, een vaginale gewelfverzakking of een verzakte baarmoeder. Sommige vrouwen met dit symptoom ontdekken dat ze hun vingers tegen de achterwand van de vagina moeten duwen om de darm te legen – een techniek die bekend staat als spalken.

• Moeite met het legen van de blaas kan wijzen op een cystocele, urethrocele, enterocele, verzakking van de vaginale holte of een verzakte baarmoeder.

• Pijn die toeneemt bij lang staan kan wijzen op een enterocele, verzakking van de vaginale holte of een verzakte baarmoeder.

• Uitstulping van weefsel aan de achterwand van de vagina is een veelvoorkomend symptoom van een rectocele.

• Uitstulping van weefsel aan de voorwand van de vagina kan wijzen op een cystocele of een urethrocele.

• Vergrote, wijde en gapende vaginale opening is een veelvoorkomend symptoom van een vaginale gewelfverzakking.

Oorzaken &factoren van verzakking

De belangrijkste steun voor de vagina en de omliggende weefsels en organen in het bekken wordt de levator ani genoemd. Wanneer delen van dit netwerk verzwakt of beschadigd zijn, kan een aandoening optreden die bekkenbodemontspanning wordt genoemd. Dit betekent simpelweg dat de vagina en de omliggende structuren hun steun gedeeltelijk of geheel verliezen. Het verlies van steun kan er op zijn beurt toe leiden dat de steunpunten voor het rectum, de blaas, de baarmoeder, de kleine blaas, de urinebuis, of een combinatie daarvan minder stabiel worden. Veel voorkomende factoren zijn:

• Menopauze: Omdat oestrogeen helpt de spieren en weefsels van de bekkenondersteuningsstructuur sterk te houden, kan het verlies van dit hormoon na de menopauze tot verzwakking van de ondersteuningsstructuren leiden.

• Hysterectomie: De baarmoeder is een belangrijk onderdeel van de ondersteuningsstructuur boven in de vagina. Bij een hysterectomie wordt de baarmoeder verwijderd. Zonder de baarmoeder kan de bovenkant van de vagina geleidelijk in de richting van de vaginaopening zakken. Deze aandoening wordt een vaginale verzakking genoemd. Als de bovenkant van de vagina zakt, komt er extra druk te staan op andere ligamenten. Hysterectomie wordt ook vaak in verband gebracht met een aandoening die enterocele wordt genoemd, waarbij de kleine blaas hernieert in de buurt van de bovenkant van de vagina.

• Bevalling: De bevalling zet de weefsels, spieren en ligamenten in en rond de vagina onder druk. Vooral lange, zware bevallingen, meerlingen en grote baby’s zijn belastend. De bevalling is de risicofactor die het meest in verband wordt gebracht met cystocelees. Een cystocele is een aandoening waarbij de blaas in de vagina prolapseert. Een cystocele gaat meestal gepaard met een urethrocele, waarbij de plasbuis verschuift en verschuift. Een cystocele en een urethrocele samen worden een cystourethrocele genoemd.

Andere risicofactoren van een vaginale prolaps zijn onder meer:

• • Obesitas
  • Vroege leeftijd
  • Spannende lichamelijke activiteit
  • Stoornis van zenuwen en weefsels
  • Andere bekken operatie
  • Afwijkingen van het bindweefsel

Soorten vaginale prolaps

• Cystocele is een verzakking van de blaas, veroorzaakt door een prolaps van de voorwand van de vagina. In dat geval kan de blaas in de vagina verzakken, en meestal verzakt ook de urinebuis (een urethrocele genoemd). Een prolaps van zowel de blaas als de plasbuis wordt een cystourethrocele genoemd. Inspanningsincontinentie is een veel voorkomend symptoom van deze aandoening.

• Rectocele is de verzakking van het rectum, die optreedt als gevolg van een verzakking van de achterwand van de vagina. De rectumwand drukt tegen de vaginawand en vormt een uitstulping, die tijdens de stoelgang merkbaar kan zijn.

• Enterocele is een hernia van de dunne darm, het gevolg van een verzwakking van de bovenste vaginale steunstructuur. Enterocele, dat meestal optreedt na een hysterectomie, is het gevolg van een scheiding van de voor- en achterwand van de vagina, waardoor de darmen tegen de vaginale huid kunnen drukken.

• Bij een verzakte baarmoeder is er sprake van een groep ligamenten aan de bovenzijde van de vagina, waardoor de baarmoeder kan vallen. Hierdoor verzwakken meestal de voor- en achterwand van de vagina. Er zijn vier stadia van baarmoederverzakking:
  • Eerstegraads treedt op wanneer de baarmoeder in het bovenste deel van de vagina zakt.
  • Tweedegraads vindt plaats wanneer de baarmoeder in het onderste deel van de vagina valt.
  • Van een derdegraadsverzakking is sprake wanneer de baarmoederhals, die zich onderaan de baarmoeder bevindt, naar de vaginaopening zakt. Soms steekt de baarmoederhals buiten het lichaam uit in een toestand die bekend staat als procidentia, of volledige verzakking.
  • Vierdegraadsverzakking is het stadium waarin de gehele baarmoeder volledig buiten de vagina uitsteekt. Deze aandoening wordt ook procidentia, of volledige prolaps genoemd.

• Vaginale gewelfprolaps treedt vaak op na een hysterectomie en de chirurgische verwijdering van de baarmoeder, die de bovenkant van de vagina ondersteunt. Wanneer de bovenkant van de vagina in de richting van de vaginaopening zakt, worden de vaginawanden zwakker en kan de bovenkant van de vagina door de vaginaopening naar buiten steken. Een prolaps van de vaginale holte gaat vaak samen met een enterocele. Ongeveer een op de tien vrouwen heeft een verzakking van de vaginale holte na een hysterectomie.

Contacteer ons om een afspraak te maken met een van onze urologen voor meer informatie over de behandelmogelijkheden.