ConferentieEdit
Conferentietolken verwijst naar het tolken op een conferentie of grote bijeenkomst, gelijktijdig of opeenvolgend. Door de komst van meertalige vergaderingen is het aantal consecutieve vertolkingen de laatste 20 jaar afgenomen.
Conferentietolken is verdeeld over twee markten: institutionele en particuliere. Internationale instellingen (EU, VN, EOB, enzovoort), die meertalige vergaderingen houden, geven vaak de voorkeur aan het tolken van verschillende vreemde talen in de moedertaal van de tolken. Lokale particuliere markten hebben meestal tweetalige vergaderingen (de plaatselijke taal plus een andere), en de tolken werken zowel in als uit hun moedertaal. Deze markten sluiten elkaar niet uit. De International Association of Conference Interpreters (AIIC) is de enige wereldwijde vereniging van conferentietolken. Opgericht in 1953, telt haar ledenbestand meer dan 2.800 professionele conferentietolken, in meer dan 90 landen.
JustitiëleEdit
Juridisch, juridisch, of gerechtstolken komt voor in rechtbanken, administratieve tribunalen, en overal waar een juridische procedure wordt gehouden (dat wil zeggen, een politiebureau voor een verhoor, een vergaderzaal voor een depositie, of de locatie voor het afnemen van een beëdigde verklaring). Juridisch tolken kan bijvoorbeeld de opeenvolgende vertolking van getuigenverklaringen zijn, of de simultaanvertolking van een hele procedure, met elektronische middelen, voor één persoon, of voor alle aanwezigen. In een juridische context, waar de gevolgen van een verkeerde interpretatie ernstig kunnen zijn, is nauwkeurigheid van het grootste belang. Teams van twee of meer tolken, waarbij de ene actief tolkt en de andere toeziet op grotere nauwkeurigheid, kunnen worden ingezet.
Het recht op een bekwame tolk voor iedereen die de taal van de rechtbank niet verstaat (met name voor de verdachte in een strafproces) wordt gewoonlijk beschouwd als een fundamentele rechtsregel. Daarom wordt dit recht vaak gewaarborgd in nationale grondwetten, in verklaringen van rechten, in fundamentele wetten tot instelling van het rechtsstelsel of door precedenten die door de hoogste rechtscolleges zijn vastgesteld. Het is echter geen grondwettelijk vereiste (in de Verenigde Staten) dat een beëdigde tolk aanwezig is bij het politieverhoor. Dit is vooral controversieel in gevallen waarin illegale immigranten zonder kennis van het Engels worden beschuldigd van misdrijven.
In de VS werken gerechtstolken, afhankelijk van de voorschriften en normen die per staat en locatie worden gehanteerd, gewoonlijk alleen wanneer zij consecutief tolken, of als team, wanneer zij simultaan tolken. Naast praktische beheersing van de bron- en doeltaal is grondige kennis van het recht en van juridische en gerechtelijke procedures vereist van gerechtstolken. Zij moeten vaak een formele vergunning van de staat hebben om in de rechtbanken te mogen werken – en worden dan gecertificeerde gerechtstolken genoemd. In veel rechtsgebieden wordt de vertolking beschouwd als een essentieel onderdeel van het bewijs. Onbekwame vertolking, of gewoon het niet beëdigen van de tolk, kan leiden tot een nietigverklaring.
Tolk met begeleidingEdit
In het tolken met begeleiding begeleidt een tolk een persoon of een delegatie op een rondreis, op bezoek, of naar een zakelijke bijeenkomst of interview. Een tolk in deze rol wordt een begeleidende tolk of een tolk met begeleiding genoemd. De werksessie van een tolk-escorte kan dagen, weken of zelfs maanden duren, afhankelijk van de periode van het bezoek van de klant. Dit soort tolkwerk is vaak nodig in een zakelijke context, tijdens presentaties, vergaderingen met investeerders en zakelijke onderhandelingen. Als zodanig, en escort tolk moet worden uitgerust met enige zakelijke en financiële kennis om het beste te begrijpen en over te brengen berichten over en weer.
Publieke sectorEdit
Ook bekend als gemeenschapstolken, is het type tolken dat voorkomt in gebieden zoals juridische, gezondheid, en de federale en lokale overheid, sociale, huisvesting, milieu-gezondheidszorg, onderwijs, en welzijnsdiensten. Bij gemeenschapstolken bestaan er factoren die de taal- en communicatieproductie bepalen en beïnvloeden, zoals de emotionele inhoud van de spraak, een vijandige of gepolariseerde sociale omgeving, de ontstane stress, de machtsverhoudingen tussen de deelnemers, en de mate van verantwoordelijkheid van de tolk – in veel gevallen meer dan extreem; in sommige gevallen hangt zelfs het leven van de andere persoon af van het werk van de tolk.
MedicalEdit
Medisch tolken is een subset van het tolken voor openbare diensten, bestaande uit communicatie tussen zorgpersoneel en de patiënt en hun familie of tussen zorgpersoneel dat verschillende talen spreekt, vergemakkelijkt door een tolk, meestal formeel opgeleid en gekwalificeerd om dergelijke tolkdiensten te leveren. In sommige situaties kunnen medisch personeel dat meertalig is, deeltijds deelnemen als lid van interne taalbanken. Afhankelijk van de specifieke vereisten van het land of de staat, moet de tolk vaak enige kennis hebben van medische terminologie, gangbare procedures, het gesprek met de patiënt en het onderzoeksproces. Medische tolken zijn vaak culturele liaisons voor mensen (ongeacht hun taal) die niet vertrouwd zijn met of zich ongemakkelijk voelen in een ziekenhuis, klinische of medische omgeving.
In China is er bijvoorbeeld sinds 2012 geen verplicht certificaat voor medische tolken. De meeste vertolkingen in ziekenhuizen in China worden gedaan door artsen, die zowel Chinees als Engels beheersen (meestal) in zijn/haar specialiteit. Zij tolken meer in academische settings dan voor communicatie tussen artsen en patiënten. Wanneer een patiënt in een Chinees ziekenhuis een tolk in het Engels nodig heeft, wordt hij/zij meestal doorverwezen naar een personeelslid in het ziekenhuis dat door zijn/haar collega’s erkend is als bedreven in het Engels. De werkelijke kwaliteit van dergelijke diensten voor patiënten of medische vertalingen voor communicatie tussen artsen die verschillende talen spreken, is onbekend bij de tolkengemeenschap, aangezien tolken die geen achtergrond hebben in de gezondheidszorg, zelden erkenning krijgen voor medische vertalingen in de medische gemeenschap. Tolken die in de gezondheidszorg werken, kunnen als geallieerde gezondheidswerkers worden beschouwd.
In de Verenigde Staten is taaltoegang een sociaaleconomische ongelijkheid, en taaltoegang tot federaal gefinancierde gezondheidsdiensten is bij wet verplicht. Titel VI van de Civil Rights Act van 1964 verbiedt discriminatie op basis van ras, huidskleur of nationale herkomst in alle programma’s of activiteiten die federale fondsen of andere federale financiële steun ontvangen. Ziekenhuissystemen en klinieken die worden gefinancierd door federale programma’s, zoals Medicare, zijn op grond van deze wet verplicht redelijke maatregelen te nemen om te zorgen voor gelijke toegang tot gezondheidsdiensten voor patiënten met een beperkte Engelse taalvaardigheid.
GebarentaalEdit
Een gebarentaaltolk moet berichten tussen twee verschillende talen nauwkeurig overbrengen. Een tolk is er voor zowel dove als horende mensen. Er is sprake van tolken wanneer een horende persoon spreekt en een tolk de betekenis van de spreker omzet in gebarentaal of andere vormen die door de dove partij(en) worden gebruikt. Het tolken gebeurt ook omgekeerd: wanneer een dove persoon gebaart, zet een tolk de betekenis die in de gebaren tot uitdrukking wordt gebracht, om in de mondelinge taal van de horende partij, hetgeen ook wel stemtolken of voicing wordt genoemd. Dit kan zowel simultaan als consecutief worden gedaan. Bekwame gebarentaaltolken plaatsen zich in een ruimte of ruimte waarin zij door de dove deelnemers kunnen worden gezien en door de horende deelnemers duidelijk kunnen worden gehoord, en waarin zij de spreker(s) duidelijk kunnen horen en/of zien. In sommige omstandigheden kan een tolk tolken van de ene taal naar de andere, of dat nu Engels naar Britse gebarentaal, Engels naar Amerikaanse gebarentaal, Spaans naar Engels naar Amerikaanse gebarentaal enzovoort is.
Dove personen hebben ook de mogelijkheid om als tolk te werken. Als zij gecertificeerd zijn, worden zij CDI (Certified Deaf Interpreter) genoemd, zo niet DI (Deaf Interpreter). De doventolk werkt samen met een horende tolk om te tolken voor dove personen die misschien niet dezelfde gebarentaal kennen als in dat land wordt gebruikt, die minimale taalvaardigheden hebben, een ontwikkelingsachterstand hebben, andere mentale en/of fysieke handicaps hebben waardoor communicatie een unieke uitdaging is, of daarom verzoeken. In andere gevallen kan de horende tolk tolken in de gebarentaal, welke soort gebarentaal het team ook kent en het doventolkenteam zal dan tolken in de taal die de persoon kan begrijpen. Zij interpreteren ook informatie van het ene medium van taal in het andere – bijvoorbeeld, wanneer een persoon visueel ondertekent, kan de doventolk worden ingehuurd om die tekens in de hand van een doof-blinde persoon te kopiëren en visuele informatie toe te voegen.
Sommige tolken zijn formeel opgeleid in een Interpreter Training Program (ITP), hoewel dit niet altijd vereist is. De duur van een ITP varieert, maar meestal duurt het twee of vier jaar om een graad of certificaat te behalen. Afgestudeerde programma’s zijn ook beschikbaar.
In de Verenigde Staten hebben gebarentaaltolken nationale certificeringen en in sommige staten een certificering op staatsniveau. De Registry of Interpreters for the Deaf (RID), een non-profitorganisatie, staat bekend om zijn nationale erkennings- en certificeringsproces. Naast opleidingseisen en strenge certificeringstests moeten de leden van het RID zich houden aan een gedragscode, een klachtenprocedure en een verplichting tot voortdurende bijscholing. Er zijn veel tolkopleidingsprogramma’s in de VS. De Collegiate Commission on Interpreter Education is de instantie die tolkvoorbereidingsprogramma’s accrediteert. Een lijst van geaccrediteerde programma’s is te vinden op de website van de CCIE.
Europese landen en landen elders hebben hun eigen nationale verenigingen van tolken Gebarentaal. Sommige landen hebben meer dan één nationale vereniging wegens regionale of taalverschillen. Het European Forum of Sign Language Interpreters (efsli) is de overkoepelende organisatie van gebarentaaltolken in Europa. In Canada is de beroepsvereniging die gebarentaaltolken erkent en nationaal certificeert de Association of Visual Language Interpreters of Canada (AVLIC). Onder AVLIC ressorteren verschillende aangesloten chapters die een bepaalde regio van Canada vertegenwoordigen.
Tolken van gebarentaal worden geconfronteerd met een aantal linguïstische, omgevings-, interpersoonlijke en intrapersoonlijke factoren die een effect kunnen hebben op hun vermogen om accuraat te tolken. Studies hebben aangetoond dat de meeste tolkenopleidingen studenten niet voldoende voorbereiden op de zeer variabele dagelijkse stress waarmee een tolk moet omgaan, en er is een voortdurende discussie in het tolkenveld over hoe studenten op de juiste manier kunnen worden voorbereid op de uitdagingen van het werk. Voorgestelde veranderingen zijn onder meer een betere definitie van wat een gekwalificeerde tolk moet weten, en een postdoctorale stagestructuur die nieuwe tolken in staat zou stellen te werken onder supervisie van meer ervaren tolken, vergelijkbaar met de programma’s in de geneeskunde, rechtshandhaving, enz.
In Israël maakte Naama Weiss, een bestuurslid van Malach, de organisatie van Israëlische gebarentaaltolken, reclame voor een video die zij had geproduceerd. Het was haar parafrase van de video So-Low, en toonde haar visie op het werk van de Israëlische gebarentaaltolken. Uit een in Finland uitgevoerde studie bleek dat in vergelijking met leraren vreemde talen en niet-taalkundigen een hoge mate van coöperativiteit meer kenmerkend was voor simultaantolken en consecutieftolken, en Weiss liet dat in haar video zien, hoewel ze beweerde komisch te zijn.
Een kosteneffectieve methode om vertaaldiensten in gebarentaal aan te bieden zijn computer-geanimeerde gebarentaal-avatars, zoals SiMAX. De World Federation of the Deaf ondersteunt het gebruik van avatars “voor vooraf opgenomen statische klanteninformatie, bijvoorbeeld in hotels of treinstations”, en niet om menselijke vertalers te vervangen.
MediaEdit
Tolken in de media moet uit de aard der zaak in de simultaanmodus worden uitgevoerd. Het wordt vooral gebruikt voor live televisie-uitzendingen zoals persconferenties, live of opgenomen interviews met politieke figuren, musici, artiesten, sportlui of mensen uit de zakenwereld. Bij deze vorm van tolken moet de tolk in een geluiddichte cabine zitten waar hij idealiter de sprekers op een monitor en de set kan zien. Alle apparatuur moet worden gecontroleerd voordat met de opnamen wordt begonnen. Met name satellietverbindingen moeten dubbel worden gecontroleerd om ervoor te zorgen dat de stem van de tolk niet wordt teruggezonden en de tolk slechts één kanaal tegelijk te horen krijgt. Bij interviews die buiten de studio worden opgenomen en bij sommige actualiteitenprogramma’s tolkt de tolk wat hij of zij op een TV-monitor hoort. Achtergrondlawaai kan een ernstig probleem vormen. De tolk die voor de media werkt, moet net zo goed en zelfverzekerd klinken als een televisiepresentator.
Tolken voor de media heeft vooral na de Golfoorlog aan zichtbaarheid en aanwezigheid gewonnen. Televisiezenders zijn begonnen met het inhuren van simultaantolken. De tolk geeft de persconferenties, telefoonpiepers, interviews en soortgelijke live verslaggeving weer voor de kijkers. Het is stressvoller dan andere soorten vertolking omdat de tolk te maken krijgt met een breed scala van technische problemen in combinatie met het gedoe en getouwtrek van de controlekamer tijdens de live-verslaggeving.