2 februari is het Pannenkoekendag in Frankrijk, la Chandeleur genaamd. Het markeert het einde van de kerstperiode, precies 40 dagen na kerstavond. Het is een katholieke feestdag, in het Engels bekend als Candlemas, en hoewel het geen officiële feestdag is, is het wel een feestdag. Nog een Frans feest!

Origins of Chandeleur

Het woord “chandeleur” komt van “chandelle” dat kaars betekent, wat het met licht associeert (de dag wordt soms la fête de la lumière genoemd), maar zoals de meeste feesten die met de geboorte van Christus te maken hebben, is Chandeleur ook traditioneel verbonden met zuivering en vruchtbaarheid, omdat het de dag is waarop de Maagd Maria na de geboorte van Jezus weer in de kerk werd toegelaten. Tegenwoordig is het een familiefeest dat het meest wordt geassocieerd met het eten van crêpes, de heerlijke dunne Franse pannenkoeken.

Chandeleur en pannenkoeken

Chandeleur wordt in heel Frankrijk gevierd als la fête des crêpes. Een week voor de datum zie je in de supermarkt displays met meel, eieren, jam, Cointreau, cider en Nutella en dan weet je dat Chandeleur net om de hoek is. De regio Bretagne wordt het meest geassocieerd met crêpes als een lokale specialiteit en het is daar dat de traditie om er cider bij te drinken vandaan komt. Waar je ook bent in Frankrijk, op Chandeleur is het tegenwoordig gebruikelijk om je crêpe te vergezellen van een kom cider. (Ja, kom, geen glas!) Hier in het zuiden zijn er geen plaatselijke bijzonderheden, dus wij doen het gewoon op onze manier. De favoriet van mijn jongens is, net als van de meeste kinderen, crêpe au Nutella, een verrukkelijk smeuïge chocolade- en hazelnootpasta (voor wie nog niet is ingewijd in deze hemelse lekkernij!), maar op de voet volgen ham, kaas en ei.

Chandeleur en bijgeloof

Er zijn veel bijgeloven rond Chandeleur, die bijna allemaal te maken hebben met het weer. Deze stammen uit de tijd dat Frankrijk vooral een landbouwland was en het weer een vitale rol speelde in ieders welvaart en welzijn. Tijdens het onderzoek naar dit bericht kwam ik talrijke spreekwoorden tegen die waarschuwden voor de gevolgen van specifiek weer in Chandeleur: “Soleil de la Chandeleur, annonce hiver et malheur” (als het zonnig is op Candlemas zal de winter ongeluk blijven brengen). Anderen waarschuwden voor 40 verloren dagen als er nog sneeuw lag “Chandeleur couverte, quarante jours de perte” en zelfs het tegenovergestelde van het eerste, waarbij goed nieuws werd voorspeld als het een mooie dag was: “Si la chandelle est belle et claire, nous avons l’hiver derrière”. Verwarrend! Gelukkig voor ons is het vandaag weer een rustige dag. Het is zo saai als maar kan, bewolkt, winderig, geen zon, geen regen en geen sneeuw, dus ik denk dat we voor alle eventualiteiten wel zo’n beetje gedekt zijn.

Chandeleur en tradities

Gistermiddag heeft de oudervereniging van onze lagere school gratis crêpes uitgedeeld aan alle kinderen – door vrijwilligers gemaakt voor alle 650 kinderen! Vanavond gaan we in famille pannenkoeken bakken. De traditie wil dat je een gouden munt houdt in de hand waarmee je schrijft en met de andere de pan omdraait. Als je de crêpe vangt, ben je verzekerd van voorspoed in het komende jaar. Volgens de traditie in mijn familie belanden de meeste omgedraaide pannenkoeken op de grond of hangen ze over de rand van de pan, maar ze smaken heerlijk en tot nu toe denk ik dat ons welvaartsniveau goed genoeg is!

Lust je crêpes? Zie mijn eenvoudige recept voor authentieke Franse pannenkoeken en probeer ze zelf eens te maken, het is makkelijker dan je denkt.