Is Azodicarbonamide in brood van Subway, McDonalds en andere voedingsmiddelen veilig?

• Inleiding
• Gezondheidskwesties
• Welke restaurants gebruiken Azodicarbonamide
• Conclusies

Inleiding

Azodicarbonamide, of azobisformamide, is een chemische verbinding die wordt gebruikt als levensmiddelenadditief om onder andere broden te bleken en de houdbaarheid ervan te verlengen. In 2014 kwam het in het nieuws toen een blogger van consumentenvoedsel onder de aandacht bracht dat Subway, McDonald’s en anderen het in hun broden gebruikten. De bezorgdheid betreft de veiligheid en de effecten van de verbinding op de menselijke gezondheid. Zie dit nieuws van NBC News. Op 10 februari 2014 stelde senator Charles Schumer voor om het gebruik ervan in voedsel te verbieden. Azodicarbonamide, wordt ook gebruikt als blaasmiddel in de rubber- en kunststofindustrie. De verbinding wordt gebruikt bij de expansie van een breed scala aan polymeren, waaronder polyvinylchloride, polyolefinen, en natuurlijke en synthetische rubbers.

Is deze verbinding toegestaan in levensmiddelen?

De richtlijnen van de Food and Drug Administration inzake voedsel- en gezondheidsveiligheid voor bedrijven staan het gebruik van azodicarbonamide toe. Aangezien de verbinding door de FDA is toegestaan als GRAS (“Generally Recognized as Safe”), kan elk bedrijf het in zijn voedsel gebruiken en hoeft het gebruik ervan niet te worden gemeld. In de Verenigde Staten mag azodicarbonamide aan meel worden toegevoegd in gehalten tot 45 ppm. De Verenigde Staten (“21CFR172.806” Code of Federal Regulations. 1 april 2012.) en Canada staan het gebruik van azodicarbonamide toe in gehalten tot 45 ppm. In Australië en Europa is het gebruik van azodicarbonamide als levensmiddelenadditief verboden.

Zijn er gezondheidsproblemen in verband met azodicarbonamide

In het VK heeft de Health and Safety Executive azodicarbonamide aangemerkt als een sensibilisator voor de luchtwegen (een mogelijke oorzaak van astma) op de werkplek en bepaald dat containers van azodicarbonamide moeten worden geëtiketteerd met “Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing.”. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft azodicarbonamide in verband gebracht met “ademhalingsproblemen, allergieën en astma” voor personen op werkplekken waar azodicarbonamide wordt vervaardigd of in ruwe vorm wordt gehanteerd. De beschikbare gegevens beperken zich tot deze werkomgevingen. Blootstelling van de bevolking aan azodicarbonamide kon niet worden geëvalueerd wegens het ontbreken van beschikbare gegevens.

De Wereldgezondheidsorganisatie zegt: “Er konden geen gegevens over blootstelling van de bevolking in het algemeen worden geïdentificeerd. Wat de kinetiek en het metabolisme betreft, blijkt uit beperkte dierstudies over blootstelling via inademing en inslikken dat aanzienlijke hoeveelheden niet worden geabsorbeerd en snel in de feces worden uitgescheiden. Uit studies blijkt voorts dat de meeste systemische blootstelling plaatsvindt aan het afbraakproduct, biureum, en niet aan de oorspronkelijke stof. Toxiciteitsonderzoek bij experimentele zoogdieren toont een lage acute toxiciteit aan en geen irritatie van huid, ogen of ademhalingswegen. Hoewel azodicarbonamide een mutageen bleek te zijn in bacteriële systemen, vond het rapport geen bewijs dat dit effect in vivo zou optreden. Er konden geen adequate studies naar carcinogeniteit en voortplantingstoxiciteit bij dieren of bij mensen worden geïdentificeerd. Casusrapporten en epidemiologische studies bij mensen hebben overvloedig bewijs opgeleverd dat azodicarbonamide astma, andere ademhalingssymptomen en huidsensibilisatie bij blootgestelde werknemers kan induceren. Nadelige effecten op andere systemen zijn niet bestudeerd.”

AHuffington Post artikel hier geeft meer details over de bestudeerde en gezondheidseffecten.

Welke restaurants gebruiken deze chemische stof in hun voedsel?

In voedsel wordt het gebruikt als bleekmiddel; het maakt het brood witter door te reageren met het cartoneen dat van nature in het meel voorkomt. Het verbetert ook de sterkte van de bloem, waardoor het deeg beter gas kan vasthouden en het brood elastischer wordt. Het wordt ook gebruikt in bakkerijproducten, rijst, kauwgom, meel en granen. VolgensHuffington Post gebruiken onder meer Subway, McDonald’s, Burger King, Kentucky Fried Chicken, Starbucks, Arby’s en Dunkin’ Donuts de stof als ingrediënt.

NBC News meldt de volgende specifieke toepassingen:

• “McDonald’s: gewoon broodje, broodje bakkerijstijl, bagel en Engelse muffin, Big Mac broodje en sesamzaadbroodje.
• Burger King: speciale broodjes, ambachtelijk broodje, sesamzaadbroodje, croissant, Engelse muffin, huisstijl Caesar croutons en wentelteefjes.
• Wendy’s: bagel, premium geroosterd broodje, sandwich broodje en panini brood
• Arby’s: croissant, wentelteefjes, oogst tarwe broodje, honing tarwe brood, marmer roggebrood, mini broodje, uienbrood en sesamzaad broodje
• Jack in the Box: broodje bakkerijstijl, jumbo broodje, croissant, gegrild zuurdesembrood en gewoon broodje
• Chick-fil-A: broodje gegrilde kip, broodje kipsalade, en broodje gegrilde kip club
• Burger King, Chick-fil-A, Wendy’s, Arby’s en Jack in the Box reageerden niet op meerdere pogingen voor commentaar.”
• De botercroissants en chocoladecroissants van Starbucks bevatten azodicarbonamide.

Wat wordt er gedaan aan azodicarbonamide?

Zowel Subway als McDonalds hebben aangekondigd dat ze van plan zijn het gebruik van de verbinding te elimineren. Gezien de aandacht die de pers in februari 2014 aan het onderwerp geeft, mogen we verwachten dat de FDA of mogelijk de Senaat of het Huis hier werk van zal maken.

Details: Wat is Azodicarbonamide?

Azodicarbonamide is een chemische verbinding met de molecuulformule C2H4O2N4. Het is een geel tot oranjerood, reukloos, kristallijn poeder. Als levensmiddelenadditief is het bekend onder het E-nummer E927.
Azodicarbonamide wordt gebruikt als levensmiddelenadditief, als bleekmiddel voor meel en als verbeteringsmiddel. Het reageert met vochtig meel als een oxidatiemiddel. Wikipedia vertelt ons dat het belangrijkste reactieproduct biureum is, een derivaat van ureum, dat stabiel is tijdens het bakken. Secundaire reactieproducten zijn onder meer semicarbazide en ethylcarbamaat.

Het belangrijkste gebruik van azodicarbonamide is bij de productie van geschuimde kunststoffen als additief. De thermische ontleding van azodicarbonamide leidt tot de ontwikkeling van stikstof-, koolmonoxide-, kooldioxide- en ammoniakgassen, die als bellen in het polymeer worden ingesloten en zo een opgeschuimd artikel vormen. Azodicarbonamide, zoals gebruikt in kunststoffen, kunstleer en andere toepassingen, kan zuiver of gemodificeerd zijn. Dit is belangrijk omdat modificatie de reactietemperatuur beïnvloedt. Zuiver azodicarbonamide reageert over het algemeen rond 200 graden C. In de kunststof-, leder- en andere industrieën bevat gemodificeerd azodicarbonamide (gemiddelde ontledingstemperatuur 170 graden C) additieven die de reactie versnellen of bij lagere temperaturen reageren. Azodicarbonamide als blaasmiddel in kunststoffen is sinds augustus 2005 in Europa verboden voor de vervaardiging van kunststofartikelen die bestemd zijn om in direct contact te komen met levensmiddelen.

Conclusies

Hebben we deze verbinding echt nodig in brood? Neen! Maakt het eigenlijk wel veel verschil? Waarschijnlijk niet.

De CPSI (Center for Science in the Public Interest) zegt dat de FDA Azodicarbonamide zou moeten verbieden, zeggende “Twee verdachte chemicaliën vormen zich wanneer brood met azodicarbonamide wordt gebakken. Een van de afbraakproducten is semicarbazide, dat longkanker en bloedvatenkanker veroorzaakte bij muizen, maar een verwaarloosbaar risico vormt voor mensen. Een tweede afbraakproduct, urethaan, is een erkend carcinogeen. Wanneer azodicarbonamide op het maximaal toelaatbare niveau wordt gebruikt, leidt dat tot licht verhoogde gehaltes urethaan in brood die een klein risico voor de mens vormen.”

Wat kun je dus doen om aflatoxinen te vermijden?

Mijd bewerkte broden; blijf bij broden die met natuurlijke ingrediënten zijn gemaakt. Lees het etiket! Fast foods zijn meestal toch geen goede keuze.