Systematic review summary

Dit document is een samenvatting van bevindingen en sommige gegevens die in de systematische review worden gepresenteerd, zijn daarom mogelijk niet opgenomen. Raadpleeg de hieronder geciteerde originele publicatie voor een volledig overzicht van bevindingen.

1. Doelstellingen

Het vergelijken van de effectiviteit van gejodeerd zout met andere vormen van jodiumsuppletie of placebo op de preventie van jodiumtekortaandoeningen. Bijkomende doelstellingen waren het identificeren van het optimale jodiumgehalte van zout onder bepaalde omstandigheden, en het beoordelen van eventuele nadelige effecten geassocieerd met jodiumzout

2. Hoe studies werden geïdentificeerd

De volgende elektronische databanken werden doorzocht tot augustus 2004:

• CENTRAL (The Cochrane Library, Issue 3, 2004)
• MEDLINE
• Het register van Chinese trials ontwikkeld door het Chinese Cochrane Centre
• The Chinese Med Database
• LILACS
• PAHO
• metaRegister of Controlled Trials (mRCT)

Het internet en websites van de International Council for the Control of Iodine Deficiency Disorders, de Thyroid Disease Manager en de WHO werden ook onderzocht, en handsearching van relevante tijdschriften en referentielijsten werd uitgevoerd

3. Criteria voor het opnemen van studies in de review

3.1 Type studie

Gerandomiseerde en quasi-gerandomiseerde gecontroleerde studies, en prospectieve niet-gerandomiseerde gecontroleerde studies

3.2 Deelnemers aan de studie

Volwassenen en kinderen die leven in gebieden met een lage jodiuminname

(Gecontroleerde trials van jodiumsuppletie voor of tijdens de zwangerschap met uitkomsten die alleen betrekking hebben op de pasgeborene werden uitgesloten, omdat deze elders worden besproken)

3.3 Interventies

Gejodeerd zout, met jodide of jodaat, vergeleken met placebo of met andere vormen van jodiumsuppletie

3.4 Primaire uitkomsten

• Mortaliteit gerelateerd aan jodiumtekortstoornissen
• Goitre (grootte van de schildklier)
• Fysieke en mentale ontwikkeling bij kinderen
• Symptomen van hypothyreoïdie (reproductief falen/onvruchtbaarheid, myxoedeem, vermoeidheid, lethargie, vertraging van mentale functie, koude-intolerantie en/of cardiale complicaties)

Secundaire uitkomsten waren urinejodiumconcentratie, schildklierstimulerend hormoonconcentratie in bloed en neonataal navelstrengbloed, serum thyroglobulineconcentratie, bijwerkingen (jodiumgeïnduceerde hyperthyreoïdie), gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit, kosten, therapietrouw, en sociaaleconomische en gerelateerde effecten (b.g., schoolprestaties, inkomen per hoofd van de bevolking)

4. Belangrijkste resultaten

4.1 Onderzochte studies

Zes trials, waarbij meer dan 20.666 personen betrokken waren, werden in deze review opgenomen:

• Vier studies waren gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken; twee studies waren prospectieve gecontroleerde onderzoeken zonder of met onduidelijke randomisatiemethoden
• Eenheden van randomisatie/toewijzing waren individuen of groepen, waaronder scholen, dorpen of andere geografische regio’s
• De omvang van de steekproeven varieerde, waarbij het kleinste onderzoek 35 zwangere vrouwen betrof en het grootste onderzoek meer dan 20.000, dorpelingen omvatte. De duur van de studies varieerde van vier maanden tot vijf jaar
• Vier van de zes studies omvatten een controlegroep waar geen jodiumbehandeling werd gebruikt; één studie vergeleek gejodeerd zout met gejodeerd water; één studie vergeleek gejodeerd zout met gejodeerde olie; twee studies vergeleken verschillende soorten gejodeerd zout (speciaal bereid versus commercieel beschikbaar, en kaliumjodide versus kaliumjodaat). Alle interventies werden oraal geconsumeerd
• Specifieke hoeveelheden zoutconsumptie werden niet voorgeschreven; in plaats daarvan werd zout verstrekt/verkocht voor normale huishoudelijke consumptie. Het jodiumgehalte van het zout bedroeg 12 tot 53 delen per miljoen

4.2 Studie settings

• China, Duitsland, India, Italië, Maleisië, en Zuid-Afrika
• Alle trials werden uitgevoerd in gebieden met een bekend jodiumtekort met percentages van struma variërend van 10% tot 83%

4.3 Studie settings

Hoe de gegevens werden geanalyseerd
Wegens een gebrek aan consistentie in de rapportering van resultaten en een algemene schaarste aan gegevens van hoge kwaliteit uit gerandomiseerde gecontroleerde studies, werden geen gepoolde analyses gemaakt. In plaats daarvan werden de gegevens in een verhalende vorm samengevat, zonder de presentatie van schattingen van het behandelingseffect of betrouwbaarheidsintervallen. Gegevens werden ook gepresenteerd in tabelvorm in appendices zonder analyses van het behandelingseffect (d.w.z. gegevens van elke interventiegroep werden apart vermeld en er werden geen statistische vergelijkingen gemaakt door de beoordelaars).

Resultaten
Goïet
Statistisch significante reducties in het aantal struma’s of schildkliervolumes onder groepen die jodiumhoudend zout gebruikten in vergelijking met controles werden gerapporteerd in drie studies. In één studie met 35 vrouwen bleek de toevoeging van gejodeerd zout de toename van het schildkliervolume tijdens de zwangerschap statistisch significant te verminderen, met een toename van 4% bij de vrouwen die gejodeerd zout gebruikten in vergelijking met 16,25% bij de vrouwen die gewoon zout gebruikten. Hoewel de twee andere studies een trend meldden in de richting van een vermindering van het aantal struma’s bij gebruik van gejodeerd zout, waren deze resultaten niet statistisch significant.

Urinaire jodiumuitscheiding
In de Maleisische studie was de uitscheiding van jodium in de urine niet significant verhoogd met zoutgebruik bij kinderen jonger dan zes jaar, met een stijging van 5,3 µg/L in vergelijking met 87,0 µg/L bij degenen die gejodeerd water kregen. In de vier overige studies die over dit resultaat rapporteerden, was de uitscheiding van jodium in de urine statistisch significant verhoogd bij het gebruik van jodiumhoudend zout, en in drie van de studies werd de WHO-doelstelling van 100 µg jodium/l urine bereikt. Er werd geen duidelijk verband vastgesteld tussen de jodiumconcentratie van het zout en de uitscheiding van jodium in de urine, noch tussen de jodiumvorm (kaliumjodide of kaliumjodaat) en de uitscheiding van jodium in de urine.

Verschillende vormen van jodiumsuppletie
Het jodiumgetal daalde op vergelijkbare wijze na verrijking van zout met kaliumjodide of kaliumjodaat. In vergelijking met gejodeerd zout, was gejodeerd water effectiever in het verminderen van struma bij kinderen jonger dan zes jaar, hoewel er bij vrouwen van 15 tot 40 jaar geen verschil was tussen de behandelingsgroepen. In de Chinese studie waren speciaal bereid gejodeerd zout en in de handel verkrijgbaar gejodeerd zout met een supplement van gejodeerde olie beide effectiever dan in de handel verkrijgbaar gejodeerd zout alleen in het verminderen van struma, waarschijnlijk als gevolg van het variabele jodiumgehalte van in de handel verkrijgbaar zout.

Kinderen versus volwassenen
In twee van de studies hadden kinderen jonger dan zes jaar minder baat bij zoutjodisatie dan volwassenen, en de auteurs van deze beide trials suggereerden dat de zoutconsumptie bij kinderen lager was dan bij volwassenen.

Bijwerkingen
Bijwerkingen van jodiumsuppletie werden niet gerapporteerd.

5. Aanvullende opmerkingen van de auteur*

Vijf van de zes geïncludeerde trials werden van slechte methodologische kwaliteit geacht, en twee waren niet gerandomiseerd of specificeerden geen methoden van randomisatie, waardoor het vertrouwen dat in de resultaten van deze review kan worden gesteld, beperkt is. Desalniettemin vertegenwoordigden de geïncludeerde trials populaties uit zowel lage-/midden- als hoge-inkomenslanden, en hoewel ze zich richtten op kinderen en vrouwen in de vruchtbare leeftijd, includeerden ze ook mannen en zwangere vrouwen.

Over het algemeen werd het struma verminderd door behandeling met jodiumhoudend zout, hoewel dit niet in alle studies statistisch significant was. Ook de jodiumstatus, gemeten aan de hand van de uitscheiding van jodium in de urine, verbeterde in de meeste studies, hoewel dit niet altijd het door de WHO aanbevolen niveau bereikte, en kinderen jonger dan zes jaar niet hetzelfde voordeel hadden. De uitscheiding van jodium in de urine geeft niet de jodiumstatus op lange termijn weer, evenmin als de thyroglobulinespiegel of het jodiumuitscheidingsprofiel, die in de onderzochte onderzoeken niet werden gerapporteerd. Bovendien werd de incidentie van bijwerkingen, waaronder de potentieel fatale door jodium geïnduceerde hyperthyreoïdie, ook niet gerapporteerd.

Verdere gecontroleerde trials van hoge methodologische kwaliteit zijn nodig. Deze studies moeten bepalen welk jodiumgehalte van het zout in de gegeven omstandigheden het doeltreffendst is, moeten een adequate steekproefomvang hebben, moeten ten minste twee jaar duren en moeten deelnemers van alle leeftijden omvatten, waarbij de effecten voor kinderen en volwassenen afzonderlijk worden beoordeeld.

*Alleen de auteurs van de systematische review zijn verantwoordelijk voor de standpunten die in dit deel naar voren worden gebracht.