Typische Noord-Indiase gerechten.

De keuken van India is een van de meest diverse keukens ter wereld, gekenmerkt door een geraffineerd en subtiel gebruik van de vele specerijen, groenten, granen en vruchten die in heel India worden verbouwd. De keuken van elke geografische regio omvat een breed assortiment gerechten en kooktechnieken die de gevarieerde demografie van het etnisch diverse Indiase subcontinent weerspiegelen. De religieuze overtuigingen en cultuur van India hebben een invloedrijke rol gespeeld in de evolutie van zijn keuken. Vegetarisme is wijdverbreid in veel hindoeïstische, boeddhistische en jain gemeenschappen.

India’s unieke mix van keukens evolueerde door grootschalige culturele interacties met het naburige Perzië, het oude Griekenland, Mongolen en West-Azië. Voedingsmiddelen uit de nieuwe wereld, zoals chilipepers, tomaten, aardappelen en pompoen, die in de zestiende eeuw door Arabische en Portugese handelaren werden geïntroduceerd, en Europese kookstijlen die tijdens de koloniale periode werden geïntroduceerd, voegden toe aan de diversiteit van de Indiase keuken.

De Indiase keuken heeft ook de keukens in de rest van de wereld beïnvloed, met name die van Zuidoost-Azië. Het is nu een van de populairste keukens ter wereld, die niet alleen door de grote Indiase diaspora wordt genoten, maar ook door de bevolking in Noord-Amerika, Europa, Australië en delen van Afrika.

Geschiedenis en invloeden

Masala dosa geserveerd in een restaurant in Zuid-India. De Indiase keuken wordt gekenmerkt door de wijdverbreide praktijk van vegetarisme onder de Indiase bevolking.

Ravva Dosa (gefrituurd beslag) geserveerd in een hotel in Guntur.

De keuken van India wordt beschouwd als een van de meest diverse keukens ter wereld. Uitgebreide immigratie en vermenging van culturen door vele millennia heeft vele dieet en culturele invloeden geïntroduceerd. India’s gevarieerde klimaat, variërend van diep tropisch tot alpien, heeft ervoor gezorgd dat een breed scala aan ingrediënten gemakkelijk beschikbaar is voor de vele kookscholen. In veel gevallen is voedsel een marker van religieuze en sociale identiteit geworden, met verschillende taboes en voorkeuren (een segment van de Jain bevolking consumeert bijvoorbeeld geen wortels of ondergrondse groenten; zie Jain vegetarisme) die bepaalde groepen ertoe hebben aangezet om uitgebreid te innoveren met de voedselbronnen die aanvaardbaar worden geacht.

Het langdurige vegetarisme binnen delen van India’s hindoeïstische, boeddhistische en Jain gemeenschappen heeft een sterke invloed uitgeoefend op de Indiase keuken. Mensen die een strikt vegetarisch dieet volgen vormen 20-42 procent van de bevolking in India, terwijl minder dan 30 procent regelmatige vleeseters zijn.

Hyderabadi biryani geserveerd met andere Indiase gerechten.

Omstreeks 7000 v. Chr. waren sesam, aubergine en bultrunderen in de Indusvallei gedomesticeerd. Veel recepten ontstonden voor het eerst tijdens de eerste Vedische periode, toen India nog sterk bebost was en de landbouw werd aangevuld met de jacht op wild en producten uit het bos. In de Vedische tijd bestond een normaal dieet uit fruit, groenten, vlees, graan, zuivelproducten en honing. Het oude Hindoe-concept van ahimsa, een gedragsregel die het doden of verwonden van levende wezens verbiedt omdat geweld negatieve karmische gevolgen met zich meebrengt, bracht sommige delen van de bevolking ertoe zich tot het vegetarisme te bekeren. Deze praktijk won aan populariteit na de komst van het boeddhisme in een coöperatief klimaat waar een verscheidenheid aan fruit, groenten en granen gemakkelijk het hele jaar door konden worden verbouwd. In de Ayurveda ontwikkelde zich een classificatiesysteem voor voedsel dat elk item indeelde als saatvic (zuiver), raajsic (actief en hartstochtelijk) of taamsic (zwaar, saai, traag, vraatzuchtig); elk werd geacht een krachtig effect te hebben op het lichaam en de geest.

Later invasies vanuit Centraal-Azië, Arabië, het Mughal-rijk en Perzië, hadden een fundamenteel effect op de Indiase keuken. De Islamitische verovering van middeleeuws India introduceerde vruchten zoals abrikozen, meloenen, perziken en pruimen, en rijke jus, pilafs en niet-vegetarische gerechten zoals kebab, waardoor de Mughlai keuken (Mughal in oorsprong) ontstond. De Mughals waren grote liefhebbers van de keuken; tijdens de regeerperiodes van Jahangir en Shah Jahan werden overvloedige gerechten bereid. Een vermenging van de Mughlai en Telangana keukens vond plaats in de keukens van de Nizams, de historische heersers van de staat Hyderabad, wat resulteerde in de creatie van Hyderabadi biryani, een traditionele feestmaaltijd bereid met schapen- of geitenvlees, basmatirijst, yoghurt, uien en specerijen, door veel kenners beschouwd als de fijnste van de hoofdgerechten in India.

Invloed van Arabische en Portugese handelaren resulteerde in gediversifieerde subcontinentale smaken en maaltijden. Groenten uit de nieuwe wereld, zoals tomaat, chilipeper, pompoen en aardappel, die in de zestiende eeuw werden geïntroduceerd, werden de hoofdbestanddelen van de Indiase keuken. De Britten introduceerden Europese recepten en kooktechnieken zoals bakken.

Elementen

Een typisch assortiment van specerijen en kruiden die in de Indiase keuken worden gebruikt

De hoofdbestanddelen van de Indiase keuken zijn rijst, atta (volkoren meel), en een verscheidenheid aan peulvruchten, waarvan de belangrijkste masoor (meestal rode linze), chana (bengaalse gram), toor (duivenerwt of gele gram), urad (zwarte gram) en mung (groene gram) zijn. Peulvruchten kunnen in hun geheel, gepeld, bijvoorbeeld dhuli moong of dhuli urad, of gesplitst worden gebruikt. Peulvruchten worden op grote schaal gebruikt in de vorm van dal (split). Sommige peulvruchten zoals chana en “Mung” worden ook verwerkt tot meel (besan).

De meeste Indiase curry’s worden in plantaardige olie gebakken. In Noord- en West-India is grondnotenolie traditioneel het populairst om in te bakken, terwijl in Oost-India mosterdolie meer wordt gebruikt. In Zuid-India zijn kokosolie en sesamolie (gemberolie) gebruikelijk. De laatste decennia hebben zonnebloemolie en sojaolie in heel India aan populariteit gewonnen. Gehydrogeneerde plantaardige olie, bekend als Vanaspati ghee, is ook een populair kookmedium dat Desi ghee (geklaarde boter) vervangt.

De belangrijkste en meest gebruikte specerijen in de Indiase keuken zijn chilipeper, zwart mosterdzaad (rai), komijn (jeera), kurkuma (haldi, manjal), fenegriek (methi), asafoetida (hing, perungayam), gember (adrak, inji), en knoflook (lassan, poondu). Populaire kruidenmengsels zijn garam masala, meestal een poeder van vijf of meer gedroogde specerijen, gewoonlijk bestaande uit kardemom, kaneel en kruidnagel. Elke regio heeft zijn eigen mengsel van Garam Masala. Goda Masala is een populair specerijenmengsel in Maharashtra. Sommige bladeren zoals tejpat (kassieblad), korianderblad, fenegriekblad en muntblad worden vaak gebruikt. Het gebruik van kerriebladeren is typerend voor de hele Zuid-Indiase keuken. In zoete gerechten wordt kardemom, nootmuskaat, saffraan en essence van rozenblaadjes gebruikt.

De term “curry” wordt in India gewoonlijk opgevat als “jus”, en niet zozeer als “specerijen.”

Geografische variëteiten

Noordelijke

Kip Tandoori is een populair gerecht in de Punjabi-keuken.

Kebabs zijn een belangrijk onderdeel van de keuken van Uttar Pradesh

De Noord-Indiase keuken onderscheidt zich door het verhoudingsgewijs hoge gebruik van zuivelproducten; melk, paneer, ghee (geklaarde boter), en yoghurt (yoghurt, yoghourt) zijn allemaal veelgebruikte ingrediënten. De sausen zijn typisch op zuivel gebaseerd. Andere veelgebruikte ingrediënten zijn chilipepers, saffraan en noten.

De Noord-Indiase keuken kenmerkt zich door het gebruik van de “tawa” (bakplaat) voor het bakken van platte broden zoals roti en paratha, en “tandoor” (een grote en cilindervormige kolengestookte oven) voor het bakken van broden zoals naan, en kulcha; hoofdgerechten zoals tandoori kip worden ook gekookt in de “tandoor”, een cilindervormige klei-oven. Andere broden zoals puri en bhatoora, die in olie worden gefrituurd, zijn ook gebruikelijk. Geiten- en lamsvlees zijn favoriete ingrediënten van veel Noord-Indiase recepten.

De samosa is een populaire Noord-Indiase snack, en nu ook te vinden in andere delen van India, Centraal-Azië, Noord-Amerika, Afrika en het Midden-Oosten. Een veel voorkomende variëteit is gevuld met gekookte, gebakken, of gepureerde aardappel. Andere vullingen zijn gehakt, kaas (paneer), champignon (khumbi), en kikkererwten.

Het hoofdvoedsel van het grootste deel van Noord-India bestaat uit een variëteit van linzen, groenten, en roti (tarwebrood). De gebruikte variëteiten en de bereidingswijze kunnen van plaats tot plaats verschillen. Populaire snacks, bijgerechten en dranken zijn mirchi bada, buknu, bhujiya, chaat, kachori, imarti, verschillende soorten augurken (bekend als achar), murabba, sharbat, aam panna en aam papad. Populaire zoetigheden zijn bekend als mithai (meetha betekent zoet in het Hindi), zoals gulab jamun, jalebi, peda, petha, rewdi, gajak, bal mithai, singori, kulfi, falooda, khaja, ras malai, gulkand, en verschillende variëteiten van laddu, barfi en halwa.

Sommige gangbare Noord-Indiase gerechten, zoals de diverse kebabs en de meeste vleesgerechten, vinden hun oorsprong bij de invallen van moslims in het land. De Pakistaanse keuken en de Noord-Indiase keuken lijken sterk op elkaar, wat hun gedeelde historische en culturele erfgoed weerspiegelt.

Oost

De Oost-Indiase keuken is beroemd om zijn desserts, vooral zoetigheden zoals rasagolla, chumchum, sandesh, rasabali, chhena poda, chhena gaja, en kheeri. Veel van de zoete gerechten die nu in Noord-India populair zijn, vonden hun oorsprong in de regio’s Bengalen en Orissa. Naast zoetigheden biedt de Oost-Indiase keuken lekkernijen gemaakt van posta (maanzaad).

De traditionele Bengaalse keuken is niet te pittig, en niet te flauw. Algemene ingrediënten die in Bengaalse curry’s worden gebruikt zijn mosterdzaad, komijnzaad, zwarte komijn, groene chilipepers en komijnpasta. Mosterdpasta, kwark, noten, maanzaadpasta en cashewpasta worden bij voorkeur in mosterdolie gekookt. Curry’s worden ingedeeld in bata (pasta), bhaja (friet), chochchoree (minder pikante verdampte curry’s) en jhol (dunne pikante curry’s). Deze worden gegeten met gewone gekookte rijst of ghonto (gekruide rijst). Een traditioneel Bengaals ontbijt bestaat uit pantabhat (biologisch ontaarde gekookte rijst), doi-chirey, en doodh-muree met vruchten. De keuken van Bangladesh lijkt sterk op die van West-Bengalen, wat overeenkomt met de link tussen de Pakistaanse en de Noord-Indiase keuken. Vis wordt veel gegeten in het oostelijk deel van India, vooral in Bengalen.

Rijst is het hoofdgraan in Oost-India, net als in Zuid-India. Een gewone maaltijd bestaat uit veel bijgerechten gemaakt van groenten. De populaire groentegerechten van Orissa zijn Dalma en Santula. Het populairste groentegerecht van Bengalen is Sukto. Gefrituurde, ondiep gebakken en gepureerde groenten zijn ook erg populair. Vis komt vaak voor in een gewone maaltijd.

Zuidelijk

Idlis met kokoschutney, een bekend gerecht uit Zuid-India

Sambar kadamba.

De Zuid-Indiase keuken onderscheidt zich door een grotere nadruk op rijst als het hoofdgraan, de alomtegenwoordigheid van sambar (ook saaru genoemd, een groentestoofpot op basis van een bouillon gemaakt met tamarinde en toovar dal) en rasam (ook rasa genoemd, een soep bereid met tamarindesap of tomaat, peper en andere specerijen), een verscheidenheid aan pickles, en het liberale gebruik van kokosnoot en vooral kokosolie en kerriebladeren. De dosa, poori, idli, vada, bonda en bajji zijn typisch Zuid-Indiase favorieten en worden over het algemeen als ontbijt genuttigd. Hyderabadi biryani, een populair type biryani, weerspiegelt de diversiteit van de Zuid-Indiase keuken.

De keukens van Andhra, Chettinad, Tamil, Hyderabadi, Mangalorean, en Kerala hebben elk hun eigen smaak en bereidingswijze. Elk van de Zuid-Indiase staten heeft een andere manier om sambar te bereiden; een kenner van de Zuid-Indiase keuken kan gemakkelijk het verschil zien tussen sambar uit Kerala, sambar uit de Tamil-keuken, sambar uit Karnataka en pappu chaaru in de Andhra-keuken. Enkele populaire gerechten zijn de biryani, ghee, rijst met vleescurry, zeevruchten (garnalen, mosselen, makreel) en papierdunne pathiri’s uit Malabar-gebied.

De keuken van de Tamil deelt het voedsel over het algemeen in zes smaken in: zoet (melk, boter, zoete room, tarwe, ghee (geklaarde boter), rijst, honing); zuur (limoenen en citroenen, citrusvruchten, yoghurt, mango, tamarinde); zout (zout of augurken); bitter (bittere kalebas, vele soorten groenten, kurkuma, fenegriek); scherp (chilipepers, gember, zwarte peper, kruidnagel, mosterd) en samentrekkend (bonen, linzen, kurkuma, groenten zoals bloemkool en kool, koriander). De traditionele Tamil-keuken raadt aan om al deze zes smaken in elke hoofdmaaltijd op te nemen om volledige voeding te bieden, hunkering te minimaliseren en de eetlust en spijsvertering in balans te brengen. Een typische maaltijd, geserveerd op een bananenblad, bestaat uit gestoomde rijst samen met een verscheidenheid aan groentegerechten zoals sambar, droge curry, rasam en kootu. De maaltijd wordt vaak vergezeld van knapperige appalams. Na een laatste ronde van rijst en kwark of karnemelk, of beide, wordt een maaltijd afgesloten met een kleine banaan en een paar betelbladeren en noten.

Westerse

Ragada gemaakt met gele erwten of linzen in een pani puri, (gebakken brood), een populaire snack uit Mumbai.

West India kent drie grote voedselgroepen: Gujarati, Maharashtrian en Goan. Er zijn twee hoofdtypen van de Maharashtriaanse keuken, die worden bepaald door geografische omstandigheden. In de kuststreken, geografisch vergelijkbaar met Goa, wordt meer rijst, kokos en vis gegeten. In de heuvelachtige streken van de Westelijke Ghats en het Deccan-plateau wordt in plaats van kokosnoot aardnoot gebruikt en zijn jowar (sorghum) en bajra (gierst) de basisvoedingsmiddelen. De Saraswat-keuken vormt een belangrijk onderdeel van de Konkani Indiase kustkeuken.

De Gujarati-keuken is overwegend vegetarisch. Veel Gujarati-gerechten hebben een vleugje zoet door het gebruik van suiker of bruine suiker. De typische Gujarati-maaltijd bestaat uit Rotli (een plat brood van tarwemeel), daal of kadhi, rijst, en sabzi/shaak (een gerecht van verschillende combinaties van groenten en kruiden, dat kan worden geroerbakt, gekruid of zoet). Tot de basisgerechten behoren zelfgemaakte augurken, Khichdi (daal van rijst en linzen of rijst en mungbonen), en chhaas (karnemelk). Hoofdgerechten zijn gebaseerd op gestoomde groenten en daals die worden toegevoegd aan een vaghaar, een mengsel van in hete olie gesteriliseerde specerijen dat varieert afhankelijk van het hoofdingrediënt. Zout, suiker, citroen, limoen, en tomaat worden vaak gebruikt om uitdroging te voorkomen in een gebied waar de temperaturen oplopen tot 50C (120F) in de schaduw.

De keuken van Goa is beïnvloed door zijn Hindoeïstische oorsprong, Portugees kolonialisme, en moderne technieken. Het hoofdvoedsel van de Goanen is rijst en vis en de keuken is voornamelijk gebaseerd op zeevruchten. Koningsvis (Vison of Visvan) is de meest voorkomende delicatesse; andere zijn onder meer fret, haai, tonijn en makreel. Populaire schelpdieren zijn krabben, garnalen, tijgergarnalen, kreeft, inktvis en mosselen. De Goan Hindu keuken is minder pittig, gebruikt weinig of geen uien of knoflook, en bevat een verscheidenheid aan groenten, linzen, pompoenen, kalebassen, bamboescheuten, en wortels. De christelijke keuken van Goan omvat rundvleesgerechten en de bekende Vindaloo, voor het eerst geïntroduceerd door de Portugezen als “vinha d’alhos.”

Noord-Oost

Het eten van het Noord-Oosten verschilt sterk van dat van andere delen van India. De keuken van het noordoosten is sterk beïnvloed door het naburige Birma en de Volksrepubliek China, en maakt minder gebruik van de bekende Indiase specerijen. Yak is een populair vlees in deze regio van India.

Dranken

Terwijl masala chai (links) een hoofddrank is in heel India, is Indiase filterkoffie (rechts) vooral populair in Zuid-India.

Thee is een hoofddrank in heel India; de fijnste soorten worden verbouwd in Darjeeling en Assam. Het wordt meestal bereid als masala chai, door de theebladeren te koken in een mengsel van water, specerijen zoals kardemom, kruidnagel, kaneel en gember, en grote hoeveelheden melk om een dik, zoet, melkachtig brouwsel te maken. Overal in het land worden verschillende soorten en smaken thee bereid. Een andere populaire drank, koffie, wordt vooral in Zuid-India geserveerd. Een van de beste variëteiten van Coffea arabica wordt verbouwd rond Mysore, Karnataka, en wordt op de markt gebracht onder de handelsnaam “Mysore Nuggets”. Indiase filterkoffie, of kaapi, is vooral populair in Zuid-India. Andere dranken zijn nimbu pani (limonade), lassi (gemaakt door yoghurt te mengen met water, zout, peper, ijs en kruiden tot het schuimt), chaach, badam doodh (melk met noten en kardemom), sharbat (sap bereid uit fruit of bloemblaadjes) en kokoswater.

India heeft ook veel inheemse alcoholische dranken, waaronder palmwijn, fenny, bhang en Indiaas bier. Het drinken van een drank bij de maaltijd, of het combineren van wijn en spijs, is niet traditioneel of gebruikelijk in India. Mensen drinken liever water bij het eten, en het is gebruikelijk om drinkwater aan te bieden aan de gasten alvorens warme of koude dranken te serveren.

Etiquette

In Zuid-India wordt een goed afgespoeld bananenblad gebruikt als bord om hygiënische redenen en vanwege de visuele impact

Er zijn verschillende gebruiken verbonden aan de manier van voedselconsumptie in India. Traditioneel worden maaltijden gegeten terwijl men op de grond zit of op zeer lage krukjes of kussens. Het eten gebeurt meestal zonder bestek, maar met de vingers van de rechterhand (niet de linker, omdat die hand wordt gebruikt om zich te reinigen na de stoelgang). Volgens de Indiase cultuur is eten met de handen een plezierige ervaring, die een zogenaamd zesde zintuig activeert, in plaats van het gebruik van bestek. Bovendien is het voedsel al in hapklare brokken, waardoor het gebruik van mes en vork overbodig is. Traditioneel worden de vingers ook gebruikt om de temperatuur van het voedsel naar eigen smaak aan te voelen, en smaken te combineren, bijvoorbeeld door een kleine portie brood (Roti, Naan) te scheuren en in een zakje te vouwen om de gewenste hoeveelheid voedsel op te scheppen. Deze traditionele manieren van eten zijn echter veranderd onder invloed van eetstijlen uit andere delen van de wereld.

Traditionele serveerstijlen variëren van regio tot regio in India. Een universele presentatie is de thali, een groot bord met proeverijen van verschillende regionale gerechten, vergezeld van raita, broden zoals naan, puri, of roti, en rijst. In Zuid-India wordt vaak een schoongemaakt bananenblad gebruikt als een hygiënisch en visueel interessant alternatief voor borden.

Restaurantmaaltijden

Een Indiase maaltijd in een restaurant wordt over het algemeen thali genoemd en wordt meestal geserveerd op een rond dienblad van zilver, roestvrij staal of messing, met een selectie van verschillende gerechten in kleine schaaltjes. Afhankelijk van de regio waarin het restaurant is gespecialiseerd, wordt een keuze van inheemse vegetarische of niet-vegetarische delicatessen aangeboden; men kan Zuid-Indiase (vegetarische) thali, Chettinad thali, Mumbai thali, Rajasthani thali of Gujarati thali tegenkomen.

Rijst, zelfs in een bescheiden hoeveelheid, is een essentieel bestanddeel van de thali. Een Noord-Indiase thali bestaat voornamelijk uit Indiaas brood zoals chapati, roti, paratha, phulka of naan samen met rijst, terwijl Zuid-Indiase thali’s meestal met rijst worden geserveerd. In de Noord-Indiase keuken worden de armeni’s en chappati’s eerst aangeboden en de ober serveert de rijst later, vaak in een aparte kom. De rest van de gerechten, zoals verschillende curry’s, zoetigheden en diverse andere gerechten (appels, papad, augurken en beeda) zijn vergelijkbaar voor zowel de Noord-Indiase als de Zuid-Indiase thalis. Sommige restaurants bieden “onbeperkte” thalis aan, met “bodemloze” navullingen van alle onderdelen van een thali, zodat de klant eet tot hij volledig voldaan is. Op sommige plaatsen betekent de term onbeperkte porties van alles op het bord, met uitzondering van een paar items zoals het dessert of de vada.

Tot slot wordt een banaan, beeda, en een glas sap of lassi aangeboden.

Populariteit en invloed buiten India

Kip tikka, een bekend gerecht over de hele wereld, weerspiegelt de samensmelting van Indiase kookstijlen met die uit Centraal-Azië

De Indiase keuken is een van de meest populaire keukens over de hele wereld. De keuken wordt niet alleen gesmaakt door de grote Indiase diaspora, maar ook door de bevolking in Noord-Amerika, Europa, Australië en delen van Afrika. Uit een enquête in 2007 bleek dat er sinds 2000 meer dan 1200 Indiase voedingsproducten in de Verenigde Staten zijn geïntroduceerd.

Volgens het Britse Food Standards Agency is de Indiase voedingsindustrie in het Verenigd Koninkrijk 3,2 miljard pond waard, is zij goed voor twee derde van alle uit eten gaan en bedient zij wekelijks ongeveer 2.5 miljoen Britse klanten per week.

Boterkip, ook bekend als Murgh Makhani, is een populair gerecht in westerse landen en de Arabische wereld

De Indiase keuken is populair in Zuidoost-Azië vanwege de sterke historische invloed op de lokale keukens van de regio. De invloed van de Indiase keuken op de Maleisische kookstijlen dateert uit de negentiende eeuw. De verspreiding van het vegetarisme in andere delen van Azië wordt vaak toegeschreven aan oude Indiase boeddhistische praktijken. De Indiase keuken wordt ook in de Arabische wereld gewaardeerd vanwege de gelijkenis met en de invloed op de Arabische keuken. Mchuzi (curry) is een veel voorkomend gerecht in Oost-Afrika, waar het tijdens de koloniale periode door Indiase immigranten werd geïntroduceerd. Indiase immigranten introduceerden hun keuken ook in Zuid-Afrika tijdens de negentiende eeuw.

De internationale aantrekkingskracht van curry is ook vergeleken met die van pizza.

Historisch gezien waren Indiase specerijen en kruiden een van de meest gewilde handelsgoederen. De specerijenhandel tussen India en Europa leidde tot een zodanige opkomst en dominantie van Arabische handelaren dat Europese ontdekkingsreizigers, zoals Vasco da Gama en Christoffel Columbus, op zoek gingen naar nieuwe handelsroutes met India, waarmee het tijdperk van de ontdekkingen werd ingeluid.

Zie ook

• Curry
• Spice

Notes

• Ashokan, Anil. Hedendaagse Indiase keuken. Londen: Apple, 2008. ISBN 978-1845432621
• Collingham, E. M. Curry: a tale of cooks and conquerors. Oxford: Oxford University Press, 2006. ISBN 0195172418.
• Diamond, Jared M. Guns, germs, and steel: the fates of human societies. New York: W.W. Norton & Co., 1998. ISBN 0393038912.
• Indiase keuken. Windstorm Creatief, 2005. ISBN 978-1590921074.
• Saraswati, Prakashanand. De ware geschiedenis en de religie van India: A Concise Encyclopedia of Authentic Hinduism. Retrieved May 30, 2017. Delhi: Motilal Banarsidass Publ., 2001. ISBN 8120817893.
• Stuart, Tristram. De bloedeloze revolutie: een culturele geschiedenis van het vegetarisme van 1600 tot de moderne tijd. New York: W.W. Norton & Co., 2007. ISBN 978-0393052206
• Yamuna Devi. De kunst van de Indiase vegetarische keuken: De keuken van Heer Krishna. New York, NY: Bala Books, 1987. ISBN 0896470202.

Het leven in India Arts en amusement -Cinema -Burgerschap -Klimaat -Cultuur -Demografie -Economie -Onderwijs -Vlag -Buitenlandse betrekkingen -Geografie -Gouvernement -Geschiedenis -Vakanties -Talen -Wetgeving -Letterdheid -Militair -Politiek -Religie -Sport -Vervoer