The Basics

Hypnic hoofdpijn is een zeldzame, primaire hoofdpijnaandoening (primaire hoofdpijnaandoeningen zijn aandoeningen die niet aan een andere aandoening kunnen worden toegeschreven). Het meest unieke kenmerk is dat het zich ALLEEN tijdens de slaap ontwikkelt en de lijder wakker maakt, daarom wordt het ook wel “wekkerhoofdpijn” genoemd.

Mensen met nieuwe of nooit geëvalueerde hypnische hoofdpijn moeten zorgvuldig worden beoordeeld door hun arts om:

• Zich ervan te vergewissen dat er geen onderliggende secundaire oorzaken voor de hoofdpijn zijn. Enkele voorbeelden zijn een intracraniële aandoening die een hoge intracraniële druk veroorzaakt, slaapapneu, nachtelijke hoge bloeddruk, nachtelijke lage bloedsuikerspiegel en medicatieontwenning (d.w.z. als de pijnmedicatie ’s nachts uitgewerkt raakt breekt de hoofdpijn door); of
• Om er zeker van te zijn dat ze geen andere primaire hoofdpijnaandoening hebben die hypnische hoofdpijn kan imiteren. Voorbeelden van primaire hoofdpijnaandoeningen die vanuit de slaap kunnen optreden zijn clusterhoofdpijn en migrainehoofdpijn.

Hypnische hoofdpijn is frequent optredende hoofdpijn (komt op meer dan 10 dagen per maand voor) die alleen tijdens de slaap optreedt. De hoofdpijn duurt tussen 15 minuten en 4 uur na het ontwaken. Vaak begint hypnische hoofdpijn bij mensen na de leeftijd van 50 jaar, maar het kan ook bij jongere mensen voorkomen. De pijn kan variëren van mild tot ernstig en is meestal bilateraal (aan beide kanten van het hoofd). Soms beschrijven mensen migraine-achtige symptomen, waaronder misselijkheid, bij hypnische hoofdpijn.

Raadpleeg de website van de International Classification of Headache Disorders 3rd edition (bètaversie) voor meer informatie over de criteria die worden gebruikt om de diagnose hypnische hoofdpijn te stellen: https://www.ichd-3.org/other-primary-headache-disorders/4-9-hypnic-headache/

Behandeling

Dosis cafeïne voor het slapen gaan is de meest gebruikte behandeling. Bij de meeste patiënten verhindert cafeïne paradoxaal genoeg niet dat zij adequaat slapen. Melatonine, flunarizine en indomethacine zijn in sommige gevallen effectief gebleken.

Lithiumcarbonaat kan worden gebruikt om hypnische hoofdpijn te stoppen, maar moet met voorzichtigheid worden gebruikt, vooral in aanwezigheid van nierziekte, schildklierziekte, dehydratie, of het gebruik van diuretica.

Sommige case studies hebben aangetoond dat dagelijks preventief gebruik van topiramaat ook effectief is.

Samenvatting

Hypnische hoofdpijn komt zelden voor, en mag pas worden gediagnosticeerd nadat andere oorzaken zijn uitgesloten. Hypnische hoofdpijn begint tijdens de slaap en maakt de lijder wakker, en duurt dan meestal 15 tot 180 minuten. Lithiumcarbonaat, cafeïne, melatonine, flunarizine, indomethacine, en topiramaat zijn succesvol gebleken bij de behandeling van hypnische hoofdpijn.