Achtergrond: De verspreiding van antibiotica-resistente ziekteverwekkers vormt een toenemende bedreiging in zorginstellingen. Er is bezorgdheid geuit dat het gebruik van oppervlakte-desinfectiemiddelen en antiseptica kan leiden tot de selectie van antibiotica-resistente ziekteverwekkers.

Doelstelling: Het beoordelen van de wetenschappelijke literatuur over de vraag of er een verband bestaat tussen het gebruik van kiemdodende middelen (d.w.z. desinfecterende en antiseptische middelen) en bacteriële resistentie tegen antibiotica. Bovendien zullen we beoordelen of antibiotica-resistente bacteriën een veranderde gevoeligheid vertonen voor kiemdodende middelen die worden aanbevolen voor gebruik als desinfectant of antisepticum.

Opzet: Een overzicht van de relevante wetenschappelijke literatuur.

Resultaten: In het laboratorium is het mogelijk gebleken bacteriële mutanten te ontwikkelen met een verminderde gevoeligheid voor ontsmettingsmiddelen en antiseptica die ook een verminderde gevoeligheid voor antibiotica vertonen. De beschreven antibioticaresistentie was echter niet klinisch relevant omdat het testorganisme zelden een menselijke ziekteverwekker was, het veranderde niveau van antimicrobiële gevoeligheid binnen de haalbare serumniveaus voor het antibioticum lag, of het geteste antibioticum klinisch niet werd gebruikt om de bestudeerde ziekteverwekker te behandelen. Evenzo zijn er wild-type stammen gerapporteerd met een verminderde gevoeligheid voor ontsmettingsmiddelen (voornamelijk quaternaire ammoniumverbindingen) en antiseptica (voornamelijk triclosan). Maar omdat de concentratie van ontsmettingsmiddelen die in de gezondheidszorg worden gebruikt, veel hoger is dan de concentratie die nodig is om stammen met verminderde gevoeligheid voor ontsmettingsmiddelen te doden, is de klinische relevantie van deze waarnemingen twijfelachtig.

Conclusie: Tot op heden is er geen bewijs dat het gebruik van aanbevolen antiseptica of desinfectiemiddelen selecteert voor antibiotica-resistente organismen in de natuur. Desinfectantia en antiseptica moeten worden gebruikt wanneer er wetenschappelijke studies zijn die het voordeel aantonen of wanneer er een sterke theoretische rationale is voor het gebruik van kiemdodende middelen.