European Mink Project
De ernstig bedreigde Europese nerts Mustela lutreola is de zeldzaamste terrestrische carnivoor in Europa. De soort was ooit wijd verspreid in Europa en Rusland, maar komt nu nog slechts voor in geïsoleerde fragmenten van zijn vroegere verspreidingsgebied: in Noord-Spanje, Frankrijk, de Donaudelta in Roemenië en de Oekraïne, en delen van Rusland (waar hij naar verluidt schaars is). Kleine geherintroduceerde populaties komen voor op het Estlandse eiland Hiiumaa, en in Duitsland.
In de twintigste eeuw had de Europese nerts te lijden van overbejaging, en – zoals zovele soorten – verlies van habitat, aantasting en vervuiling. De komst van de invasieve Amerikaanse nerts Neovison vison was de laatste druppel. De Amerikaanse nerts, die in de jaren 1930 naar Europa werd gebracht voor de pelsdierhouderij, ontsnapte en er bestaan nu verwilderde populaties in de meeste Europese landen (en in het grootste deel van Rusland, waar ze in de jaren 1970 rechtstreeks in het wild werden uitgezet om als prooi te dienen voor de jagers). WildCRU doet al bijna 25 jaar onderzoek naar Europese en Amerikaanse nertsen (hun ecologie, interacties met in het wild levende soorten, en hun beheer). In de bovenloop van de Lovat River Valley, een ongerept wetland in het noordoosten van Wit-Rusland, hebben we in samenwerking met Vadim Sidorovich, met behulp van enquêtes, dieetanalyse en radiotracking, ontdekt dat Amerikaanse nertsen hun Europese soortgenoten overconcurreren door interspecifieke agressie. Kortom, de Amerikaanse nerts (die alleen in naam verwant is met de Europese nerts) is iets groter, heeft een iets groter aanpassingsvermogen en is iets agressiever, en is altijd de winnaar wanneer de twee soorten met elkaar interageren in de rivierhabitats die ze beide willen innemen. Het resultaat is dat de Europese nerts in suboptimale habitats wordt geduwd die ongeschikt zijn voor de voortplanting en het voortbestaan van de populatie op lange termijn. In de Lovat River Valley zijn de Europese nertsen nu verdwenen.
Bestrijding van de Amerikaanse nerts is van cruciaal belang; maar toevluchtsoorden waar wilde populaties kunnen worden gevestigd die veilig zijn voor invasies van de Amerikaanse nerts zijn ook noodzakelijk. Eén zo’n toevluchtsoord – een eilandreservaat – werd opgericht op het eiland Hiiumaa, 22 km van het Estse vasteland. Daar werden tussen 2000 en 2003 172 in gevangenschap gefokte Europese nertsen uitgezet. Samen met Tiit Maran van de dierentuin van Tallinn (die de vrijlating leidde) en Madis Podra (Lutreola Stichting, nu ook bij Tragsatec, Spanje), volgden we de overleving van de dieren, hun dieet en hun bewegingen om te beoordelen hoe ze zich aanpasten aan het wild. Zoals vele andere in gevangenschap gefokte dieren die in het wild werden vrijgelaten, leden de Europese nertsen in de eerste dagen na hun vrijlating onder een hoge mate van predatie, aten zij atypische (soms tamme) prooien en bewogen zij zich onregelmatig door het landschap. Veranderingen in het dieet van de dieren wijzen er echter op dat de dieren die de eerste dagen overleefden, in staat waren zich binnen 4 à 6 weken na het uitzetten aan te passen aan het leven in het wild. Europese nertsen bezetten nu alle geschikte habitats op het Hiiumaa-eiland en hoewel de populatie waarschijnlijk nog niet groot genoeg is om zichzelf in stand te houden, zijn alle levend gevangen exemplaren van de laatste jaren in het wild geboren.
De belangrijkste vragen zijn nu: kan elders hetzelfde succes worden bereikt?, wat is de meest efficiënte en humane strategie voor de bestrijding van de Amerikaanse nerts?, hoe kunnen naïef in gevangenschap gefokte Europese nertsen het best worden voorbereid op uitzetting in het wild? – De herintroductie in Hiiumaa toont aan dat succes mogelijk is, maar met efficiëntie en ethiek in het achterhoofd weten we nog steeds niet welke uitzettingsstrategie het beste is om een zo groot mogelijke overleving van de dieren te verzekeren, noch weten we of de overlevingskansen van individuen op korte en lange termijn samenhangen, dan wel of elk van beide beïnvloed kan worden door verschillende factoren (die op termijn verschillende instandhoudingsstrategieën vereisen). Misschien wel het belangrijkste is: welk potentieel is er in Europa voor uitbreiding van de soort?
In samenwerking met Madis Podra en Asun Gomez (voorheen LIFE Lutreola, Spanje; beiden nu bij Tragsatec, Spanje) richten we onze inspanningen momenteel op Noord-Spanje, waar naar schatting nog 500 Europese nertsen leven in wat wordt geacht de op één na grootste Europese populatie van de soort te zijn. Samen met Vincent Wildlife Trust vergelijken wij het gebruik van een aantal verschillende onderzoeksmethoden (cameravallen, haarbuisjes, eDNA, levend vangen) om de meest efficiënte methode voor onderzoek op landschapsschaal vast te stellen. Dit is een cruciale eerste stap om betrouwbare schattingen te kunnen maken van de omvang en verspreiding van de populatie in Noord-Spanje (en, op langere termijn, elders in Europa). De volgende stappen zijn het identificeren van geschikte gebieden om uit te zetten, en het ontwerpen van experimentele uitzetstrategieën die duidelijke plannen voor de toekomst zullen opleveren.
WildCRU’s onderzoek naar Europese nertsen wordt geleid door Dr. Lauren Harrington, in samenwerking met Madis Podra en Asun Gomez (Tragsatec, Spanje), en Vincent Wildlife Trust. Als u dit project wilt helpen bij het redden van deze ernstig bedreigde Europese carnivoor, kunt u overwegen een donatie te doen via deze link.
Voor een overzicht van de status van de Europese nerts, de oorzaken van zijn achteruitgang, en het belangrijke herstelwerk dat tot nu toe is ondernomen in Spanje en Estland, zie:
Maran, T., Põdra, M., Harrington, L.A., and Macdonald, D.W. (2017) European mink – restoration attempts for a species on the brink of extinction. In: Biology and Conservation of Musteloids, pp. 370-388. Onder redactie van: Macdonald, D.W., Newman, C. en Harrington, L.A. Oxford University Press. (Neem voor een pdf-exemplaar contact op met Lauren Harrington).
Voor een volledige lijst van projectpublicaties zie hier.