Tot 1450 en verder, boeken werden uitgegeven in manuscript-exemplaren door schrijvers, onder wie veel monniken en vliegers die zich louter wijdden aan het gebed en het herdrukken van exemplaren in opdracht van de geestelijkheid zelf of van koningen en edelen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, konden niet alle kopiïstische monniken lezen en schrijven. Zij vervulden de functie van kopiisten, verbluizers van tekens die zij dikwijls niet begrepen, hetgeen onontbeerlijk was voor het kopiëren van verboden boeken die handelden over inwendige geneeskunde of sex. De illustraties en hoofdletters waren een decoratief en artistiek product van de kopiist zelf, die elk exemplaar dat hij maakte versierde naar zijn smaak of visie. Elk van zijn werken kon wel tien jaar duren.

In de vroege Middeleeuwen werd de houtsnijkunst in Europa gebruikt om reclame- of politieke pamfletten, etiketten en kleine werken te publiceren; daartoe werd de tekst bewerkt op een houten tablet, inclusief de tekeningen – een zwaar ambacht. Nadat het was samengevoegd, werd het bevestigd op een werktafel, ook van hout, en bedekt met zwarte, blauwe of gekleurde inkt (deze kleuren zijn niet altijd beschikbaar). Daarna werd het papier aangebracht en werd de inkt er met een roller afgewreven. De slijtage van het hout was aanzienlijk, zodat het niet mogelijk was om veel kopieën te maken met dezelfde mal. Dit type drukwerk wordt houtsnede genoemd.

Elke drukker maakte zijn eigen papier en stempelde er een watermerk op als handtekening van de drukker. Het is door deze watermerken dat hun werk bekend is.

In deze ronde gokte Gutenberg dat hij in staat was om een kopie van de Bijbel te maken in minder dan de helft van de tijd die een van de snelste kopiisten in de christelijke wereld nodig had en dat ze in het geheel niet zouden verschillen van de manuscripten die ze hadden geschreven.

Hij vroeg Johann Fust om geld, en begon met zijn werk zonder zich bewust te zijn van wat zijn uitvinding zou betekenen voor de toekomst van de hele mensheid.

In plaats van de gebruikelijke houten latten te gebruiken, die met gebruik werden gebladerd, maakte hij houten mallen van de letters van het alfabet uit riet en vulde de mallen vervolgens met lood, waardoor de eerste beweegbare letter ontstond. Hij moest verschillende modellen van dezelfde letters maken, zodat ze allemaal met elkaar zouden overeenstemmen: in totaal meer dan 150 typen, die als het schrift van een manuscript waren. De te graveren letters moesten één voor één worden samengevoegd op een atelietdrager, veel sneller dan houtgravure en aanzienlijk beter bestand tegen slijtage.

Als drukplaat boetseerde hij een oude wijnpers waaraan hij de steun met de beweegbare letter bevestigde met een doos voor de hoofdletters en de tekeningen. Deze zouden dan worden toegevoegd aan het oude xylografische systeem en met de hand worden versierd.

Wat Gutenberg niet goed had ingecalculeerd was de tijd die nodig zou zijn om zijn nieuwe uitvinding op gang te brengen, en voordat hij de klus had geklaard was zijn geld op. Hij vroeg Johann Fust opnieuw om een nieuwe creatie en bood, geconfronteerd met de wrijvingen van de ondernemer, aan om een partnerschap aan te gaan. Johann Fust aanvaardde het voorstel en delegeerde het toezicht op Gutenbergs werk aan zijn neef, Peter Schöffer, die zij aan zij met hem aan het werk ging, waarvan hij de enige investeerder was.

Na twee jaar werk bleef Gutenberg opnieuw berooid achter. Hij was dicht bij de voltooiing van de 150 bijbels die hij zich had voorgenomen, maar Johann Fust wilde zijn credo niet uitbreiden en gaf de vorige op; hij behield de zaak en gaf zijn neef, die als partner-leerling van Gutenberg reeds bekwaam was in de kunsten van de nieuwe drukkunst, de leiding.

Gutenberg liet zijn drukkerij in puin achter en werd verwelkomd door de bisschop van de stad, de enige die zijn werk erkende tot zijn dood een paar jaar later.

Peter Schöffer voltooide de opdracht van zijn meester, en de Bijbels werden snel verkocht aan hooggeplaatste geestelijken, waaronder het Vaticaan, tegen een goede prijs. Toen begonnen de opdrachten voor nieuwe werken binnen te stromen. De snelheid van uitvoering was ongetwijfeld de aanleiding voor de expansie, aangezien de levering van één enkel boek in het verleden jaren kon duren.

Een jaar later werden er nog maar heel weinig “Gutenbergbijbels” – of 42-regelige – gedrukt, en nog minder waren compleet.

De Gutenberg Bijbel was niet alleen het eerste gedrukte boek, maar ook het meest perfecte. Het beeld ervan verschilt in het geheel niet van dat van een manuscript. De zorg, het detail en de aandacht waarmee het werd gemaakt, kon niet door de uitvinder ervan zijn geschonken.

Eeuwen gedrukte werkenEdit

Gutenberg, in zijn werk als drukker, maakte zijn beroemde incunabulum Catholicon, door Juan Balbu de Janna. Een paar jaar later drukte hij aan beide zijden schreef en kalenders voor het jaar 1448. Daarnaast gaf hij, aan de voet van zijn vriend Fust, verschillende boeken en aflaten uit en in het bijzonder, dat monument van primitieve drukkunst, de Bijbel van de 42 regels, in twee dubbele folio delen, van respectievelijk 324 en 319 bladzijden, met witte ruimten om later met de hand de kapitulaire letters, allegorieën en vignetten te schilderen die elk van de bladzijden van de Bijbel kleurrijk zouden illustreren.

Volgens de verklaringen van verschillende getuigen blijkt dat Gutenberg, terwijl hij kennelijk spiegels maakte, in het bezit was van alle benodigdheden, materialen en gereedschappen voor de geheime drukpers: lood, persen, smeltkroezen, enz…, met het vermeende doel kleine Latijnse devoties te maken met de titel Speculum, die in Holland en Duitsland werden vervaardigd met de titels Speculum, Speculum humanae salvationis, Speculum vitae humanae, Speculum salutis, enz. van houtblokken. Maar sommigen verklaarden dat met het idee van drukspiegels, “Gutenberg, gedurende ongeveer drie jaar, ongeveer 100 florijnen verdiende in de zaken van het drukken.”

Aan de andere kant zou Hongarije het eerste koninkrijk zijn dat de Renaissance in Europa ontving na Italië, en zo zou onder het bewind van Matthias Corvinus in de 16e eeuw hij de eerste Hongaarse drukpers inwijden in 1472. Andrew Hess zou vanuit Italië naar Hongarije worden geroepen, die met behulp van het Gutenberg-systeem de Hongaarse drukpers zou opzetten en twee werken zou publiceren: Cronica Hungarorum (De kroniek van de Hongaren), en Magnus Basilius: De legendis poëtis – Xenophon: Apologia Socratis (twee klassieke Griekse werken in één band). In de periode van 1493 tot 1946 was in Montenegru de eerste drukpers in bedrijf, bekend onder de naam Crnojević’s Press, die als de eerste staatsdrukpers ter wereld wordt beschouwd.

Jaren later en in 1500 veranderde de sociale situatie in Duitsland en een burgeroorlog in Mainz deed de drukkers vluchten om niet in de oorlog terecht te komen. Het was moeilijk voor de drukkers om het geheim te houden en de drukkerij verspreidde zich over heel Europa.

De drukpers werd bekend in Amerika toen de Spaanse verovering voorbij was. Het eerste werk dat in Nieuw-Spanje werd gedrukt was Escala espiritual para xubir al Cielu de San Juan Clímaco in 1532.

Dat was het begin van de grootste invloed van de boekdrukkunst op de cultuur van de mensheid. Het geschreven woord kon nu elke hoek van de wereld bereiken, de mensen konden toegang krijgen tot meer boeken en de pijn beginnen voelen om hun kinderen te leren lezen. Ideeën overschreden grenzen en de kunst van de typografie was het middel om ze te publiceren.

Aan het einde van de 19e eeuw werd het proces geperfectioneerd, dankzij de uitvinding in 1885 van de linotype, door Ottmar Mergenthaler.

Boeken, incunabelen, met houtgravures geïllustreerde uitgaven: de verbetering van druktechnieken en materialen heeft vier eeuwen geduurd voordat ze op de wereld kwamen. De typografische kunst evolueerde en kwam tot meesterwerken in de vorming en de structuur van boeken en speciale gedrukte uitgaven. Tegenwoordig zijn de druktechnieken in kwaliteit en volume sterk verbeterd, deels met behulp van computers, waardoor de typografische kunst die veel typografen over de hele wereld hebben moeten doorstaan om te veranderen, is achtergebleven.

Weinig uitvindingen hebben op de mensheid zoveel invloed gehad als de schepping van de drukpers, die oude kunst die, als ze gecombineerd wordt met het werk van de typograaf en het geschreven werk van een goede auteur, een compleet kunstwerk oplevert, klaar om literaire schoonheid en typografische esthetiek bij de lezer te brengen, het eerste en laatste doel van de drukpers.

Printen in de elektronicaEdit

De nieuwe media verschenen in een tijd van versnelde veranderingen en snellere communicatie en waren het antwoord op de toegenomen vraag naar informatie en amusement. De nieuwe systemen en structuren wissen de oude nooit volledig uit, maar overlappen ermee. De nieuwe technieken voor het opslaan en terugvinden van informatie noopten de gedrukte media op dit gebied tot hergroepering en bundeling van nieuwe, meer gespecialiseerde kwaliteitsmedia.

De audiovisuele revolutie bracht een stortvloed van gedrukt promotiemateriaal met zich mee. Dit alles heeft veranderingen met zich meegebracht die van invloed zijn op het boek; zo is het conventionele zetwerk nu zo duur dat het alleen nog bij zeer grote stroken verantwoord is, maar er is een grote verscheidenheid aan goedkopere drukmethoden, zoals fotokopiëren en elektrostatisch dupliceren.

Digitaal drukkenEdit

Nieuwe horizonten openen zich met de komst van digitaal drukken. De tijd- en kostenbesparingen die de nieuwe digitale technologieën opleveren, gelden ook voor de uitgeverijsector, die profiteert van de snelheid en de ruime mogelijkheden van digitaal drukken:

• geoptimaliseerde investering: een van de grootste problemen in de uitgeverijsector is dat als de oplage van een boek niet rendabel is, dat boek nooit zal worden uitgegeven. Nu, met digitaal drukken, kunnen zelfs de korte stroken rendabel zijn, waardoor een grotere “uitgeversdemocratie” mogelijk wordt.
• herdrukken: dit betekent dat niet alleen bij nieuwe drukken een zeer lage kostprijs kan worden bereikt, maar ook bij herdrukken op aanvraag. Dit biedt nog een groot voordeel: minder boeken produceren om kosten te besparen en andere uitgeven als ze verkopen.
• Naast de directe voordelen opent digitaal drukken voor ons een nieuwe wereld: dankzij digitaal drukken is het mogelijk bestellingen per e-mail te verzenden, online te drukken, tests in enkele seconden te kopiëren, snel te communiceren en universele formaten zoals PDF te gebruiken.