De vijfde editie van het Diagnostic and Statistical Manual (DSM-5) van de American Psychiatric Association beschrijft depressieve stoornissen als een groep geestelijke gezondheidsstoornissen die worden gekenmerkt door een lage (depressieve) stemming, en gepaard gaan met enkele of alle van een lijst van andere symptomen, waaronder:

• Verlies van interesse in de meeste activiteiten
• Veranderingen in eetlust
• Slaapstoornissen
• Nerveuze bewegingen of vertraagde bewegingen
• Lage energie en vermoeidheid
• Gevoelens van schuld of waardeloosheid
• Verminderde concentratie
• Suicidaliteit

Een van de depressieve stoornissen die in de DSM-5 is persisterende depressieve stoornis (PDD), ook bekend als dysthymie. Persisterende depressieve stoornis is, zoals de naam al aangeeft, een chronische, laaggradige depressie die ten minste twee jaar duurt.

Major depressieve stoornis (MDD) is, zoals de naam al aangeeft, een ernstigere vorm van depressie die de meeste depressieve symptomen van de DSM-5 omvat. Een dubbele depressie is een combinatie van deze twee specifieke typen depressieve stoornissen.

Wat is een dubbele depressie?

Wat wordt bedoeld met de uitdrukking “dubbele depressie?” Dit is de onofficiële term voor aanhoudende depressieve stoornis die wordt gecompliceerd door een of meer vlagen van depressieve stoornis.

Hoewel aanhoudende depressieve stoornis over het algemeen een milde tot matige vorm van depressieve ziekte is, hebben meer dan 75% van de personen met de aandoening exacerbaties waarbij hun depressieve symptomen voldoende verergeren om te voldoen aan de criteria voor depressieve stoornis van grote omvang. Wanneer dit fenomeen zich voordoet, wordt het informeel aangeduid als “dubbele depressie.”

Verschil tussen dubbele depressie en majeure depressie zonder dysthymie

Het belangrijkste verschil tussen majeure depressieve stoornis zonder dysthymie en dubbele depressie is dat mensen met een dubbele depressie meestal hardnekkiger depressieve symptomen hebben en een veel groter risico lopen op terugval nadat ze zijn behandeld. Ook heeft dubbele depressie een hoger percentage comorbiditeit (samen voorkomende psychische stoornissen) dan major depressieve stoornis op zichzelf.

Symptomen van dubbele depressie

De symptomen van dubbele depressie zijn variabel, maar zijn een mengsel van de symptomen van MDD en PDD. Hoewel er veel overlap is in de symptomen van deze twee depressieve stoornissen, zijn er enkele belangrijke verschillen. De meest voorkomende symptomen van een persisterende depressieve stoornis zijn gevoelens van hopeloosheid, waardeloosheid, laag zelfbeeld en pessimisme, terwijl de symptomen van een depressieve stoornis meer “neuro-vegetatief” zijn, zoals slaap- en eetlustveranderingen, verlies van interesse in activiteiten en vermoeidheid/weinig energie.

Een dubbele depressie wordt gekenmerkt door een chronische depressie van lage ernst (PDD), onderbroken door een of meer episoden van verergerende symptomen (MDD). Wanneer een persisterende depressieve stoornis wordt gecompliceerd door een gesuperponeerde depressieve stoornis, verergeren de gevoelens van hopeloosheid en een laag gevoel van eigenwaarde die typerend zijn voor een persisterende depressieve stoornis meestal aanzienlijk.

Wat veroorzaakt een dubbele depressie?

Depressieve ziekten worden veroorzaakt door een mengsel van genetische en omgevingsfactoren. Er zijn een aantal genen in het DNA van mensen die hen kunnen predisponeren voor depressie en andere psychische aandoeningen. Het aantal van deze genen dat een bepaald individu heeft, bepaalt hoe groot de kans is dat het individu een depressie zal ontwikkelen.

Milieufactoren zijn de andere factor bij het bepalen van de waarschijnlijkheid van mensen om depressief te worden en omvatten:

• Lage sociaaleconomische status
• Brek aan sociale steun
• Vrouwelijk geslacht
• Grote veranderingen in het leven
• Stressoren in het leven
• Eerdere geschiedenis van trauma of misbruik
• Substantiegebruik
• Lager opleiding
• werkloosheid
• Vorige of huidige geschiedenis van psychische stoornissen
• Familiegeschiedenis van depressie (deels te wijten aan genetica)

De fysieke basis van depressie ligt in chemische (neurochemische) afwijkingen van de hersenen, evenals structurele veranderingen en afwijkingen in de functie van de hersenen. Als zodanig is depressie een lichamelijke ziekte, wat verklaart waarom mensen niet “gewoon kunnen opbeuren” en “er overheen komen”. Het verklaart ook waarom veel mensen depressief worden als het leven goed gaat.

Diagnose dubbele depressie

De diagnose dubbele depressie wordt in veel gevallen gemist omdat veel getroffen mensen geen hulp zoeken. Het ligt in de aard van een depressie dat mensen zich hopeloos en waardeloos voelen en hun interesse in alle activiteiten verliezen. Dit zijn symptomen die mensen ervan weerhouden het initiatief te nemen om hulp te zoeken.

Zo komt het ook vaak voor dat mensen met een depressie niet beseffen dat er medisch gezien iets mis is. Ze hebben het gevoel dat hun symptomen gewoon “de blues” zijn en dat ze er gewoon overheen moeten komen. Dit geldt vooral voor aanhoudende depressieve stoornissen, omdat de symptomen milder en chronischer zijn; daarom gaan de betrokken personen vaak geloven dat depressief zijn voor hen gewoon “normaal” is. Ook dit weerhoudt mensen ervan om behandeling te zoeken.

Depressie is echter wel degelijk een ernstige medische aandoening met ernstige gevolgen. Depressie is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van invaliditeit en is een belangrijke oorzaak van zelfmoord. Depressie is behandelbaar, en niet gediagnosticeerd en onbehandeld blijven brengt onnodig lijden en invaliditeit voor de getroffenen.

Voor mensen die wel hulp zoeken, is er geen specifieke bloedtest om de diagnose depressie te stellen. In plaats daarvan wordt de diagnose gesteld door het identificeren van de diagnostische criteria uit de DSM-5 door middel van een interview, meestal geholpen door vragenlijsten.

Er zijn momenteel geen criteria voor dubbele depressie in de DSM-5, dus de diagnose wordt gesteld door het identificeren van de criteria voor MDD en PDD. Helaas wordt vaak slechts een van de twee stoornissen gediagnosticeerd bij dubbele depressie vanwege de overeenkomsten in symptomen.

Gevoelens van depressie of angst kunnen leiden tot suïcidale gedachten. Als u of een geliefde suïcidale gedachten of neigingen ervaart, bel dan de National Suicide Prevention Hotline op 1-800-273-8255.

Behandeling voor dubbele depressie

De steunpilaar van de behandeling van dubbele depressie is medicatie met of zonder psychotherapie. De meest bestudeerde en effectieve psychotherapiebenadering voor depressie is cognitieve gedragstherapie (CGT).

De medicatiekeuzes voor dubbele depressie zijn dezelfde als voor MDD of PDD alleen. De gebruikelijke eerste en meest effectieve keuze is een medicijn uit de klasse van selectieve serotonine heropname remmers (SSRI). Genetische en fysiologische verschillen betekenen echter dat verschillende medicijnen bij verschillende mensen effectief kunnen zijn, zodat een proces van vallen en opstaan nodig kan zijn om de juiste keuze te vinden.

Er zijn goede aanwijzingen dat gezonde keuzes in levensstijl en verbeteringen in de balans tussen werk en privéleven aanzienlijke positieve effecten op depressie kunnen hebben. Dit is de reden waarom The Recovery Village recreatieve therapie gebruikt als onderdeel van een uitgebreid behandelingsprogramma voor personen met psychische gezondheidsproblemen en co-occurring stoornissen in middelengebruik.

Ook mensen van wie de dubbele depressie resistent blijft tegen behandeling, moeten blijven samenwerken met hun zorgverlener, omdat er meer betrokken therapieën zijn die behandelingsresistentie aanpakken.

Prognose en vooruitzichten

De prognose van dubbele depressie hangt af van een aantal factoren, waaronder de ernst van de symptomen, de genetische make-up en levenssituatie van het individu en de specifieke therapie die tijdens de behandeling wordt gebruikt. De respons op de therapie kan traag zijn, omdat het vaak drie tot zes weken duurt voordat antidepressiva hun volledige effect hebben. Veel mensen hebben dosisaanpassingen of medicatiewijzigingen nodig, waardoor verbeteringen nog meer vertraging kunnen oplopen. Mensen die medicijnen combineren met CGT hebben een betere prognose.

Dubbele depressie is behandelbaar en mensen met depressie moeten nauw samenwerken met hun zorgverlener om remissie van hun symptomen en een volledige terugkeer naar een goede gezondheid en functie te bereiken.

The Recovery Village biedt professionele beoordelings- en behandelingsprogramma’s voor depressie en co-occurring stoornissen in middelengebruik. Onze getrainde professionele staf heeft de expertise en ervaring die nodig is voor de behandeling van zelfs complexe gevallen. Neem gerust contact met ons op voor een vertrouwelijk gesprek met een van onze vertegenwoordigers.

Medische disclaimer: The Recovery Village streeft ernaar de kwaliteit van leven te verbeteren voor mensen die worstelen met een stoornis in middelengebruik of geestelijke gezondheid met op feiten gebaseerde inhoud over de aard van gedragsgerelateerde gezondheidsaandoeningen, behandelingsopties en hun gerelateerde uitkomsten. Wij publiceren materiaal dat is onderzocht, geciteerd, bewerkt en beoordeeld door bevoegde medische professionals. De informatie die wij verstrekken is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Het mag niet worden gebruikt in plaats van het advies van uw arts of andere gekwalificeerde zorgverlener.