De etymologische oorsprong van de term onvoorzichtigheid, die wij nu gaan bespreken, is te vinden in het Latijn. Meer bepaald moet worden aangegeven dat het is afgeleid van “imprudentia”, een woord dat het resultaat is van de toevoeging van verschillende lexicale componenten van die taal:
-Het voorvoegsel “im-“, dat “niet” betekent.
-Het element “pro”, dat synoniem is met “voorwaarts”.
-Het werkwoord “videre”, dat kan worden vertaald als “zien”.
Het achtervoegsel “-ntia”, dat wordt gebruikt om de hoedanigheid aan te duiden van iemand die een handeling verricht.

De term onvoorzichtigheid zinspeelt op het ontbreken van voorzichtigheid: voorzichtigheid, terughoudendheid, zorgvuldigheid. Iemand die roekeloos handelt, doet dat dus zonder gezond verstand.

Bijvoorbeeld: “Het ongeluk is veroorzaakt door de roekeloosheid van de bestuurder van het busje”, “De rechter zal moeten bepalen of de politieman roekeloosheid heeft begaan door in de kroeg te schieten”, “Ik ben boos over de roekeloosheid van ouders die niet op hun kinderen letten als ze op het plein spelen”.

Naast de reeds genoemde, kunnen we niet voorbijgaan aan een andere belangrijke reeks synoniemen voor de term in kwestie. Daaronder kunnen we er enkele uitlichten zoals achteloosheid, dwaasheid, roekeloosheid, onverantwoordelijkheid, lichtzinnigheid, onnadenkendheid of onvoorbedachtzaamheid.

Aan de andere kant vinden we onder de antoniemen woorden als voorzichtigheid, terughoudendheid, zorgvuldigheid, wijsheid, verantwoordelijkheid, bezonnenheid of voorbedachtheid.

Roekeloosheid komt gewoonlijk tot uiting in gedrag dat zichzelf en/of andere mensen in gevaar brengt. Een man die in een stad met hoge snelheid rijdt en niet remt op kruispunten, handelt roekeloos omdat hij een ernstig ongeluk kan veroorzaken. Iemand die op hoogte werkzaamheden verricht zonder harnas of enige vorm van beveiliging, is eveneens roekeloos.

Wanneer we spreken over de fouten die een gezondheidswerker tijdens zijn werk kan hebben gemaakt en die gevolgen kunnen hebben voor zijn patiënten, spreken we van roekeloosheid en nalatigheid.

Medische nalatigheid, bijvoorbeeld, doet zich voor wanneer de beroepsbeoefenaar niet handelt volgens de regels van zijn beroep en niet handelt in overeenstemming met de bekwaamheden en vaardigheden waarover hij als zodanig beschikt.

Roekeloosheid daarentegen doet zich voor wanneer de arts een handeling verricht op een roekeloze wijze die het herstel of zelfs het leven van de patiënt in kwestie ernstig in gevaar brengt.

In de rechtsleer wordt onvoorzichtigheid geassocieerd met schuld, veroorzaakt door het nalaten van de nodige zorgvuldigheid om de gevolgen van de handeling te voorzien. Wanneer de fout ernstig is en niet kan worden verontschuldigd, is er sprake van roekeloosheid.

Roekeloosheid is in deze context strafbaar wanneer zij impliceert dat er sprake is van nalatigheid van degene die niet de nodige voorzorgsmaatregelen heeft getroffen. Door zonder voorzichtigheid en op onvergeeflijke wijze te handelen, begaat de roekeloze een strafbaar feit.

Stel dat een jongen zijn drie minderjarige kinderen op zijn motorfiets vervoert, die allen – evenals hij – zonder helm zijn. Terwijl hij een straat indraait, verliest hij de controle over het voertuig en vallen de kinderen op de grond, waarbij zij verschillende verwondingen oplopen. De bestuurder kan worden vervolgd voor zijn roekeloosheid, aangezien hij het risico had moeten voorzien van het vervoer van zijn kinderen op een dergelijke manier.