Toen de 18e eeuw ten einde liep, stond Frankrijk door de verkwisting van koning Lodewijk XVI en de betrokkenheid van Frankrijk bij de Amerikaanse Revolutie op de rand van het bankroet. De boeren waren ongelukkig met de uitputting van de koninklijke schatkist, twee decennia van slechte oogsten, droogte, veeziekte en de torenhoge broodprijzen. De boeren kregen zware belastingen opgelegd, terwijl de katholieke kerk vrijuit ging. Zij uitten hun wrok door middel van rellen, plunderingen en stakingen.

In het najaar van 1786 stelde Charles Alexandre de Calonne, die controleur-generaal van de koning was, een financieel hervormingspakket voor dat voorzag in een universele grondbelasting waarvan de bevoorrechte klassen niet langer zouden zijn vrijgesteld. De koning riep de Estates General bijeen om steun voor deze maatregelen te vergaren en een groeiende aristocratische opstand te voorkomen. Er werd een vergadering gevormd waarin de geestelijkheid, de adel en de middenklasse van Frankrijk vertegenwoordigd waren. De laatste keer dat een dergelijke vergadering was gevormd was in 1614. De dynamiek van de Franse bevolking was sinds 1614 aanzienlijk veranderd. De niet-aristocratische leden van de Derde Stand vertegenwoordigden nu 98% van het volk, maar konden nog steeds door de andere twee organen worden overstemd. De bijeenkomst zou plaatsvinden op 5 mei 1789, en de Generaals van de Domeinen zouden de lijst van grieven van hun respectieve afgevaardigden samenstellen en aan de koning voorleggen.

De leden van de Derde Divisie begonnen steun te verzamelen voor gelijke vertegenwoordiging en wilden dat er gestemd zou worden volgens het hoofd en niet volgens status. Dit zou worden bereikt door het adellijke veto af te schaffen. Dit zou echter moeilijk blijken te zijn, omdat de edelen hun talrijke privileges niet wilden opgeven, omdat zij van het huidige traditionele systeem profiteerden.

De eed van het tennisveld

Toen de besprekingen in Versailles waren vastgelopen, kwam de Derde Stand op eigen houtje bijeen en nam op 20 juni formeel de titel van Nationale Vergadering aan. Deze vergadering vond plaats in een nabijgelegen overdekte tennisbaan en alle leden legden de zogeheten eed van de tennisbaan af (segment du jeu de paume), waarin zij zwoeren niet uit elkaar te gaan voordat een grondwettelijke hervorming was bereikt. Dit was een poging om de koning en de leden van de andere landgoederen om de tuin te leiden. Al snel sloten de meeste geestelijke afgevaardigden en 47 liberale edelen zich bij hen aan en op 27 juni zag koning Lodewijk XVI zich gedwongen alle drie de standen in de nieuwe vergadering op te nemen.

De Bastille en de Grote Angst

Een geherstructureerd orgaan van de oorspronkelijke Nationale Vergadering, bekend als de Nationale Grondwetgevende Vergadering, bleef op 12 juni in Versailles bijeenkomen terwijl angst en geweld de hoofdstad verteerden.

De angst en het geweld van de Parijzenaars waren het gevolg van geruchten over een op handen zijnde militaire staatsgreep, hoewel zij enthousiast waren over de recente afbraak van de koninklijke macht. Dit geweld kwam tot uiting toen een gewapende menigte de Bastille bestormde, een vesting waarin 12 gevangenen werden vastgehouden, om buskruit en wapens in beslag te nemen. Deze dag wordt door de Fransen nog steeds elke 14 juli gevierd en is een nationale feestdag.

Deze hysterie verspreidde zich al snel van de steden naar het platteland toen de boeren in opstand kwamen tegen jarenlange uitbuiting. De boeren plunderden en verbrandden de huizen van belastinginners, landheren en de elite van de heerlijkheden.
De angst van die periode werd algemeen bekend als de Grote Angst (la Grande Peur in het Frans). De groeiende uittocht van edelen uit het land, versneld door de agrarische opstand, inspireerde de Nationale Grondwetgevende Vergadering tot de afschaffing van het feodalisme op 4 augustus 1789, het ondertekenen van wat de historicus Georges Lefebvre later de “doodsakte van de oude orde” noemde.”

Verklaring van de rechten van de mens en van de burger

Op 4 augustus nam de Vergadering de Verklaring van de rechten van de mens en van de burger (Déclaration des droits de l’homme et du citoyen) aan, die als een soort democratisch document werd beschouwd. In dit document werd benadrukt dat de Vergadering het Ancien Régime wilde vervangen door een systeem dat gebaseerd was op gelijke kansen, vrijheid van meningsuiting, volkssoevereiniteit en representatief bestuur. Dit alles moest zijn beslag krijgen in een grondwet.

Het opstellen van een formele grondwet zou echter een serieuze uitdaging blijken te zijn voor de Nationale Grondwetgevende Vergadering, die ook als wetgever moest optreden in economisch zware tijden.

Een belangrijk twistpunt tussen de leden van de Vergadering was het nieuwe politieke landschap van Frankrijk. Zij vroegen zich bijvoorbeeld af, wie verantwoordelijk zou zijn voor het kiezen van afgevaardigden? Zou de geestelijkheid trouw zijn aan de rooms-katholieke kerk of aan de Franse regering? En zou het imago van de koning nog verder worden aangetast na een mislukte vluchtpoging in juni 1791?

Op 3 september 1791 nam Frankrijk zijn eerste geschreven grondwet aan. De grondwet voorzag in een constitutionele monarchie waarin de koning een koninklijk vetorecht had en ministers kon benoemen. Invloedrijke leiders als Maximilien de Robespierre, Camille Desmoulins en Georges Danton waren hier niet blij mee en begonnen steun te zoeken bij het volk voor een meer republikeinse regeringsvorm en de berechting van Lodewijk XVI.

De radicalisering van de Franse Revolutie

De oorlog werd in april 1792 verklaard aan Oostenrijk en Pruisen door de nieuwgekozen Wetgevende Vergadering. Zij waren van mening dat Franse emigranten contrarevolutionaire allianties sloten en hun revolutionaire ideologie door middel van oorlogsvoering over Europa verspreidden.

Extremistische Jacobijnen vielen de koninklijke residentie in Parijs aan en arresteerden de koning op 10 augustus 1792, toen de politieke crisis een radicale wending nam.

In de maanden die volgden, slachtten opstandelingen honderden beschuldigde contrarevolutionairen af en werd de Wetgevende Vergadering vervangen door de Nationale Conventie, die de afschaffing van de monarchie en de oprichting van de Franse Republiek aankondigde.

Koning Lodewijk XVI werd ter dood veroordeeld wegens misdaden en hoogverraad en zijn executie gebeurde door de guillotine; zijn vrouw Marie-Antoinette onderging negen maanden later hetzelfde lot.

Reign of Terror

Dit was een periode die de meest gewelddadige en turbulente fase van de Franse Revolutie inluidde. Dit gebeurde na de executie van de koning. De Jacobijnen namen de controle van de Nationale Conventie over van de meer gematigde Girondijnen en voerden een reeks radicale maatregelen door, waaronder de invoering van een nieuwe kalender en de uitroeiing van het christendom. Ze ontketenden ook een periode van bloedvergieten, die later het Terreurbewind zou worden genoemd.

De moorden werden uitgevoerd door Robespierre, die het draconische Comité van Openbare Veiligheid leidde tot hij op 28 juli 1794 werd geëxecuteerd. De Thermidoriaanse Reactie volgde al snel, omdat zij een meer conservatieve aanpak wilden om de doelen van de Franse Revolutie te bereiken.

In het algemeen kunnen de oorzaken van de Franse Revolutie als volgt worden samengevat:

• Culturele Oorzaken: De filosofie van de Verlichting deed de mensen inzien hoe zij door de katholieke kerk werden onderdrukt, en bevorderde een nieuwe samenleving die gebaseerd was op de rede in plaats van op tradities.
• Sociale Oorzaken: Dit was te wijten aan de opkomst van de invloedrijke bourgeoisie, onderdeel van de Derde Stand, die zich had ontwikkeld tot een lichaam dat politieke gelijkheid wilde.
• Financieel: De schuld van Frankrijk na het spelen van een rol in de Amerikaanse Revolutie bracht Lodewijk XVI ertoe nieuwe belastingen in te voeren en privileges te verminderen.
• Politiek: De koning kreeg te maken met sterke oppositie van provinciale parlementen, die tegen alle soorten koninklijke hervormingen waren.
• Economisch: Slechte oogsten en de stijgende kosten van levensonderhoud zorgden ervoor dat boeren in opstand kwamen tegen de monarchie.

Bronnen:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Antoine-Fran%C3%A7ois_Callet._PORTRAIT_OF_KING_LOUIS_XVI_IN_FULL_CORONATION_REGALIA.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e2/The_burning_of_the_royal_carriage_during_the_French_revolution_of_1848.jpg
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Tennis_Court_Oath_(David)#/media/File:Serment_du_Jeu_de_Paume_-_Jacques-Louis_David.jpg