De Allerheiligste Naam van Jezus

Januari 3-Optionele Gedachtenis
Liturgische Kleur: Wit

Namen zijn krachtig, en geen naam is krachtiger dan Jezus

Marie en Jozef zaten ’s avonds niet tegenover elkaar aan de keukentafel om over een naam voor hun kind te praten. Ze bladerden niet door een heiligenboek en kregen geen ideeën van hun vrienden en familie. De naam van de baby was door God zelf voor hen gekozen. Ze namen gewoon orders aan. De aartsengel Gabriël kondigde Maria aan: “En nu zult gij zwanger worden in uw schoot en een zoon baren, en gij zult hem Jezus noemen” (Lc. 1, 31). En Jozef had een droom waarin de engel hem zei: “Je zult zijn naam Jezus noemen, want hij zal zijn volk redden van hun zonden” (Mt 1,21). Het Evangelie van Lucas vertelt verder: “Toen er acht dagen voorbij waren, was het tijd om het kind te besnijden; en hij werd Jezus genoemd, de naam die de engel hem had gegeven voordat hij in de baarmoeder werd verwekt” (Lc 2,21). Jezus kreeg zijn naam acht dagen na Kerstmis, op 3 januari. Het Nieuwe Testament staat vol met voorvallen waarbij de naam van Jezus wordt aangeroepen om duivels uit te drijven, ziekten te genezen en wonderen te verrichten. De heilige naam wordt door Paulus uitdrukkelijk verheerlijkt: “Bij de naam van Jezus moet elke knie zich buigen, in de hemel en op de aarde en onder de aarde…” (Filippenzen 2:10). Jezus versterkt de kracht van zijn eigen naam in het Johannes-evangelie: “Indien gij de Vader iets vraagt in mijn naam, zal Hij het u geven” (Joh 16,23).

“Jezus” was de voornaam van de Zoon van Maria, terwijl “Christus” een titel was. “Christus’ is de Griekse vorm van het Hebreeuwse ‘Messias’, wat ‘Gezalfde’ betekent. “Jezus de Christus” was de oorspronkelijke formule om de Zoon van Maria te beschrijven. Maar na verloop van tijd werd “De Christus” gewoon “Christus”, alsof het Zijn achternaam was. De naam van de God van het Oude Testament was heilig, niet om uit te schrijven, noch om terloops uit te spreken. Het aanroepen van “Jahweh” kon zo’n flagrante zonde zijn, dat de toehoorder uit protest en berouw zijn hemd scheurde. Het Tweede Gebod legde deze Joodse wet vast: “Gij zult de naam van de Heer, uw God, niet ijdel gebruiken.” Dit gebod verbood het zweren van valse eden, dat wil zeggen God aanroepen als je getuige en dan valse verklaringen afleggen. Het tegenovergestelde van een plechtige eed is het aanroepen van de naam van God om iemand of iets te verdoemen: een vloek, de omkering van een zegen.

Sint Bernardinus van Siena, een opwindende Franciscaanse prediker uit het begin van de vijftiende eeuw, was de heilige die de devotie tot de Heilige Naam van Jezus het meest heeft verspreid. Op ingenieuze wijze beeldde hij de Heilige Naam af met het bekende monogram “IHS”, afgeleid van de Griekse letters die het woord “Jezus” vormen. In de zestiende eeuw bouwden de Jezuïeten voort op deze traditie en gebruikten de “IHS” om hun kerken te verfraaien, waardoor het zelfs het embleem van hun genootschap werd. De moederkerk van alle Jezuïetenkerken, in Rome, is officieel genoemd ter ere van de Meest Heilige Naam van Jezus, hoewel de naam gewoonlijk wordt afgekort tot “De Jezus”. De naam Jezus heeft een ongekende kracht. Het doet beleefd gezelschap ineenkrimpen. Het verdeelt families. Hij zweeft over de eettafel en laat iedereen precies weten waar je aan toe bent. Een comfortabel, vaag eufemisme als “de man boven” of “de grote man” is gewoon niet genoeg. “Jezus” brengt geen idee over dat iedereen kan interpreteren zoals hij wil. Het is iemands naam. En die iemand heeft onderwezen, geleden, is gestorven, opgestaan uit de dood, ten hemel gevaren, en zit aan de rechterhand van de Vader in de hemel.

Sommige mensen houden niet van hun naam en willen die wettelijk veranderen of in plaats daarvan een bijnaam gebruiken. Namen brengen betekenissen over. “Thor” klinkt als een mythische god met een hamer. “Vesuvius’ klinkt als een kokende vulkaan die op het punt staat uit te barsten. En “Jezus” klinkt als een onberispelijke God. Een kind dat eens werd gevraagd om liefde te definiëren, zei dat “wanneer iemand van je houdt, de manier waarop ze je naam zeggen anders is. Je naam is veilig in hun mond.” De heilige naam van Jezus moet veilig zijn in onze mond, zelfs als we niet ter communie gaan.

Zoon van Maria, mogen dezelfde tongen die Uw Heilig Lichaam en Bloed ontvangen, zich voorbereiden op Uw bezoek door Uw Heilige Naam met grote eerbied te zeggen. En mogen wij niet nalaten diezelfde Heilige Naam aan te roepen in onze dagelijkse gesprekken met allen die wij ontmoeten.